فرانک بهرامی؛ عباس رنجبر سعادت آبادی؛ امیرحسین مشکوتی؛ غلامعلی کمالی
دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1397، ، صفحه 1-12
چکیده
در این مطالعه پارامتر شار فعالیت موج راسبی برای بررسی بودجه، مسیر و شدت امواج راسبی ورودی به خاورمیانه و ایران و ارتباط آن با بی‌هنجاری مثبت بارش کشور در آوریل و می سال 2018 استفاده شده است.دوره خشک (آوریل و می 2008)،جهت مقایسه وضعیت شار نسبت به دوره تر انتخاب گردید.از دادههای بارش سازمان هواشناسی برای محاسبه بی‌هنجاری بارش و دادههای ...
بیشتر
در این مطالعه پارامتر شار فعالیت موج راسبی برای بررسی بودجه، مسیر و شدت امواج راسبی ورودی به خاورمیانه و ایران و ارتباط آن با بی‌هنجاری مثبت بارش کشور در آوریل و می سال 2018 استفاده شده است.دوره خشک (آوریل و می 2008)،جهت مقایسه وضعیت شار نسبت به دوره تر انتخاب گردید.از دادههای بارش سازمان هواشناسی برای محاسبه بی‌هنجاری بارش و دادههای NCAR/NCEP برای محاسبه شار فعالیت موج استفاده شد.نتایج نشان داد که دو عامل همگرایی(واگرایی)شار فعالیت موج و چشمه‌ها و چاهه‌های انرژی اداره کننده بودجه انرژی در منطقه مدیترانه هستند.در هر دو دوره،فعالیت پیچکی بر روی اقیانوس اطلس وجود دارد،در دوره تر،فعالیت بر روی اطلس شدیدتر بوده و یک منطقه واگرایی شدید موج(چشمه موج)بر روی شرق اقیانوس ایجاد شده است.امواج ورودی از سمت اطلس با گذر از مدیترانه ایران را فراگرفته و شرایط را برای فعالیت سیستم‌های بارشی مهیا می‌سازند.فعالیت پیچکی بر روی غرب اطلس در ماههای خشک بسیار ضعیف‌تر میباشد.بنابراین همگرایی تابع جریان موج بر روی اطلس و همچنین ضعیف بودن فعالیت موج روی این مناطق و واگرایی تابع جریان بر روی شرق مدیترانه و ایران و همینطور عدم حضور فعالیت پیچکی مناسب بر روی این مناطق،منطقه را مستعد بی بارشی شدیددردوره خشک نموده است.
حسین اسماعیلی؛ احمد روشنی؛ فاطمه پرک
دوره 1، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 97-113
چکیده
تغییرات آب و هوایی و گرمایش جهانی اثرات بسیار زیادی بر جوامع و بوم سامانه‌ها دارد. شناسایی حوادث فرین آب و هوایی در مقیاس مکانی و زمانی، به منظور برنامه ریزی جهت کاهش آثار سوء و افزایش استراتژی های انطباق بسیار حائز اهمیت است. به همین جهت مجموعه‌ای از شاخصهای ترکیبی و موج گرما ارائه شده توسط گروه بین المللی (ECA&D) ، به منظور ترسیم ...
بیشتر
تغییرات آب و هوایی و گرمایش جهانی اثرات بسیار زیادی بر جوامع و بوم سامانه‌ها دارد. شناسایی حوادث فرین آب و هوایی در مقیاس مکانی و زمانی، به منظور برنامه ریزی جهت کاهش آثار سوء و افزایش استراتژی های انطباق بسیار حائز اهمیت است. به همین جهت مجموعه‌ای از شاخصهای ترکیبی و موج گرما ارائه شده توسط گروه بین المللی (ECA&D) ، به منظور ترسیم بهتر روند فرین‌های آب و هوایی در گستره ایران و با تمرکز بر حوضه های آبریز درجه یک استفاده گردید. بر این اساس داده های روزانه 47 ایستگاه سینوپتیک کشور در دوره آماری 1981 تا 2015 استخراج و مورد آنالیز قرار گرفت. در این پژوهش شاخصهای سرد-خشک، سرد-مرطوب، گرم-خشک، گرم-مرطوب، دو کلاس شاخص اقلیم گردشگری و شاخص جهانی حرارتی به عنوان مجموع شاخص های ترکیبی و شاخص های فراوانی، مدت زمان، فرکانس، دامنه و بزرگی موج گرما به عنوان مجموع شاخص های موج گرما محاسبه شده است. نتایج این پژوهش نشان دهنده رخداد تغییر اساسی در رفتار مقادیر فرین ترکیبی دما و بارش در سه دهه گذشته است. کاهش در فراوانی حالت‌های سرد و افزایش در فراوانی حالت‌های گرم در بیش از 80 درصد ایستگاه ها دیده میشود. به طوری که کاهش معنادار در شاخص روزهای سرد و خشک و افزایش معنادار در شاخص روزهای گرم و خشک موید این مطلب می باشد. همچنین، شاخص جهانی حرارتی نیز نشان دهنده افزایش معنی دار فراوانی روزهای با تنش گرمای شدید ( ) و کاهش معنادار فراوانی روزهای بدون تنش گرمایی ( ) است که در مقایسه با سایر شاخصهای ترکیبی دما و بارش از پیوستگی فضایی مناسبی در سطح ایران برخوردار است. روند شاخص اقلیم گردشگری (TCI)، شامل دو زیر مجموعه، تعداد روزهای با TCI≥60 و تعداد روزهای با TCI≥80 نیز تغییرات مشابهی دارد و پیوستگی ضعیف‌تری را در سطح کشور نشان میدهد. افزایش حالت های گرم در شاخص های موج گرما نیز تقریبا در تمامی حوضه های آبریز درجه یک کشور مشهود می باشد. این موضوع در تعداد و فرکانس موج گرما نمود معنادار تری در سطح کشور نشان می دهد. بیشینه وردایی معنادار فرین‌های ترکیبی در بخش‌های شمال‌غربی کشور دیده میشود که میتواند در برنامه ریزی برای کاهش آثار سوء و افزایش سازگاری در کشور مورد توجه قرار گیرد.
شهربانو طبرستانی؛ غلامعلی کمالی؛ مجید وظیفه دوست؛ ساویز صحت کاشانی
دوره 1، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 202-211
چکیده
دراین مقاله رفتار طوفان همرفتی تهران مورخ 24 آوریل 2017، با ارزیابی الگوهای میان مقیاس و خرد مقیاس و فراسنج های هواشناسی مانند دما، رطوبت، فشار، نقطه شبنم، میدان باد و دید افقی شرح می دهد. این طوفان گرد و خاک به طور معمول همراه با تندی بالای باد، افت دما، افزایش دمای نقطه شبنم، افزایش فشار و در نتیجه کاهش دید رخ می دهد. همچنین تحلیل و ردیابی ...
بیشتر
دراین مقاله رفتار طوفان همرفتی تهران مورخ 24 آوریل 2017، با ارزیابی الگوهای میان مقیاس و خرد مقیاس و فراسنج های هواشناسی مانند دما، رطوبت، فشار، نقطه شبنم، میدان باد و دید افقی شرح می دهد. این طوفان گرد و خاک به طور معمول همراه با تندی بالای باد، افت دما، افزایش دمای نقطه شبنم، افزایش فشار و در نتیجه کاهش دید رخ می دهد. همچنین تحلیل و ردیابی رخداد مزبور توسط تصاویر ماهواره ای انجام گرفت. بررسی تصاویر گرد و خاک RGB سنجنده EUMETSAT ، در روز ۲۴ آوریل مبین پیشروی گرد و خاک بر روی نواحی غربی، مرکزی ایران و وقوع طوفان در استان تهران بوده و در ساعت UTC ۱۲:۰۰ ابر های سیروس مبین جبهه سرد کاملا به شمال غرب و مرکز ایران پیشروی کرده است. همچنین سری زمانی میانگین روزانه ضخامت نوری هواویزها به منظور بررسی وقوع طوفان گرد و خاک و شدت آن مورد مطالعه قرار گرفت و مشخص شد بیشینه مقادیر در روز ۲۴ آوریل در ایران روی استان تهران می باشد که نمایانگر وجود مقادیر بالایی از ذرات معلق در منطقه است. افزایش مقادیرPM10 به عنوان کمیت های نمایش دهنده غلظت ذرات گرد و خاک مربوط به دو ایستگاه دانشگاه شریف و شهرری در ساعت ۱۸:۰۰ محلی، نیز وقوع طوفان گرد و خاک را تایید می کند.
محمد حسین معماریان؛ شهین حاتمی
دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1397، ، صفحه 13-24
چکیده
جریان هوا و پراکندگی آلاینده در یک خیابان باریک در شهر یزد، با استفاده از جفت‌کردن یک مدل دینامیک سیالات محاسباتی (مدل فلوئنت) با یک مدل میان‌مقیاس جوی (WRF) بررسی عددی شده است. مدل WRF از ساعت 8 صبح، 12 ژانویه 2015 برای 72 ساعت اجرا و مدل فلوئنت برای محاسبه میدان جریان در ساعت 9 صبح، 13 ژانویه 2015 با مدل WRF جفتشده است که هم‌زمان با استقرار ...
بیشتر
جریان هوا و پراکندگی آلاینده در یک خیابان باریک در شهر یزد، با استفاده از جفت‌کردن یک مدل دینامیک سیالات محاسباتی (مدل فلوئنت) با یک مدل میان‌مقیاس جوی (WRF) بررسی عددی شده است. مدل WRF از ساعت 8 صبح، 12 ژانویه 2015 برای 72 ساعت اجرا و مدل فلوئنت برای محاسبه میدان جریان در ساعت 9 صبح، 13 ژانویه 2015 با مدل WRF جفتشده است که هم‌زمان با استقرار یک پرفشار روی منطقه در این روز بوده است. برای درستی‌سنجی مدل فلوئنت از دادههای تونل باد و برای اعتبارسنجی مدل WRF از نتایج پژوهش مایو و همکاران (2013) و همچین داده هواشناسی استفاده شده است. مقایسه‌ی نتایج شبیهسازی مدلهای جفتشده نشان میدهد که برای تعیین الگوی پراکندگی آلاینده از منبع خطی نیاز به مدل CFD میباشد و این الگو نمی‌تواند به‌تنهایی از میدان باد مدل WRF به‌دست آید، چون این الگوها تحت تاثیر سرعت‌ها و جهت‌های مختلف باد محیط، اثر ساختمان‌ها بر یکدیگر، گردابه‌های مختلف و سایر عوامل می‌باشند. در این پژوهش در نرم‌افزار فلوئنت برای جریان از مدل دو گونه‌ای مخلوط و برای آشفتگی از مدل تلاطمی استفاده و اثر پارامتر هندسی مثل طولانی بودن خیابان و اثر پارامتر هواشناختی مانند تندی باد بررسی شده است. به‌طورکلی نتایج مطالعه نشان میدهد که جفت‌کردن این دو مدل یک ابزار مهم برای مطالعه و پیشبینی جریان شهری و پخش آلاینده در نواحی میباشد، که تعداد ساختمان‌ها زیاد است.
مائده فتحی؛ مجید آزادی؛ غلامعلی کمالی؛ امیرحسین مشکوتی
دوره 1، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 114-129
چکیده
در این پژوهش، نتایج حاصل از توسعه یک سامانه همادی برای تولید پیشبینی احتمالاتی با استفاده از مدل WRF جهت پیشبینی بارش روی ایران ارائه میشود. سامانه همادی که در این تحقیق مورد استفاده قرار می گیرد، از اجرای مدل WRF با هشت پیکر بندی فیزیکی متفاوت تشکیل شده است. برای شرایط مرزی و اولیه مدلها از دادههای جهانی GFS با تفکیک افقی 5/0 درجه ...
بیشتر
در این پژوهش، نتایج حاصل از توسعه یک سامانه همادی برای تولید پیشبینی احتمالاتی با استفاده از مدل WRF جهت پیشبینی بارش روی ایران ارائه میشود. سامانه همادی که در این تحقیق مورد استفاده قرار می گیرد، از اجرای مدل WRF با هشت پیکر بندی فیزیکی متفاوت تشکیل شده است. برای شرایط مرزی و اولیه مدلها از دادههای جهانی GFS با تفکیک افقی 5/0 درجه استفاده شده است. در این مقاله، روش میانگین‌گیری بایزی (BMA) برای واسنجی پیش‌بینی‌های احتمالاتی بارش 24، 48 و 72 ساعته در پاییز و زمستان 2016-2015 مورد مطالعه قرار گرفته است. داده‌ها شامل دو دوره آموزش (1 سپتامبر 2015 تا 1 دسامبر 2015) و ارزیابی (1 دسامبر 2015 تا 30 فوریه 2016) میباشد. پیشبینی احتمالاتی بارش تجمعی 24 ساعته با استفاده از نمودار اطمینانپذیری، نمودار ROC، امتیاز بریر و امتیاز RPS در آستانه‌های مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین نمودار ارزش اقتصادی پیشبینی بررسی شده است. نتایج نشان میدهد که پیشبینی احتمالاتی سامانه همادی به روش BMA اعتماد‌پذیرتر و تفکیک‌پذیرتر است، بطوری‌که پس از واسنجی، نموار اطمینانپذیری و نمودار ROC بهبود قابل توجهی داشته است. نتایج حاصل از درستی‌سنجی نشان میدهد که با واسنجیده نمودن امتیاز بریر برای پیشبینی 24 ساعته در آستانه‌های 1/0، 5/2، 5، 10، 15 و 25 میلیمتر به‌ترتیب 24، 30، 32، 36، 39 و 65 درصدکاهش یافته است، برای پیش‌بینی‌های 48 و 72 ساعته نیز امتیاز بریر کاهش یافته است. امتیاز RPS برای پیشبینی 24، 48 و 72 ساعته به ترتیب 45، 40 و 38 درصد کاهش یافته است.
علی سام خانیانی؛ عبادت قنبری پرمهر
دوره 1، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 212-225
چکیده
در سال های اخیر فنون سنجش از دور مختلفی به منظور اندازه گیری پارامترهای ساختار قائم جوّ زمین مورد استفاده قرار گرفته اند. سنجنده مادیس سوار بر ماهواره های ترا (صبح هنگام) و آکوا (عصرهنگام) قادر به تولید محصولات نمایه جوّی با تفکیک افقی بالا به صورت روزانه و در مقیاس جهانی هستند. در این مطالعه، نمایه های دمای سنجنده مادیس در سال 2015، به ...
بیشتر
در سال های اخیر فنون سنجش از دور مختلفی به منظور اندازه گیری پارامترهای ساختار قائم جوّ زمین مورد استفاده قرار گرفته اند. سنجنده مادیس سوار بر ماهواره های ترا (صبح هنگام) و آکوا (عصرهنگام) قادر به تولید محصولات نمایه جوّی با تفکیک افقی بالا به صورت روزانه و در مقیاس جهانی هستند. در این مطالعه، نمایه های دمای سنجنده مادیس در سال 2015، به کمک نمایه های دمای روش اختفای رادیویی سامانه تعیین موقعیت جهانی (GPS RO) به عنوان مقادیر قابل اعتماد در منطقه ایران مورد ارزیابی قرار گرفتند. در ابتدا نمایه های دمای GPS RO با مقادیر متناظر حاصل از مشاهدات رادیوگمانه ایستگاه مهرآباد تهران در زمان های مختلف از سال با هم مقایسه شدند و نتایج حاصل، همخوانی بالایی بین مقادیر این دو روش مستقل نشان داد. در تمام فصل های سال، نمایه های دمای مادیس در ارتفاعات زیر 15 کیلومتر دارای اریبی تر به اندازه 2.4 کلوین و بالای 15 کیلومتر از سطح زمین دارای اریبی خشک حدود 3 کلوین نسبت به دمای GPS RO هستند. علاوه بر این، RMSE داده های دمای مادیس به طور میانگین در تمامی لایه های ارتفاعی حدود 4.5 کلوین برآورد شد. همچنین، بررسی توزیع مکانی مقادیر RMSE نمایه های دمای مادیس در منطقه مورد مطالعه نشان داد که رابطه معناداری بین طول و عرض جغرافیایی و میزان دقت نمایه های دمای مادیس وجود ندارد.
احمد روشنی
دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1397، ، صفحه 25-38
چکیده
توزیع نابرابر بارش در نیمه جنوبی ایران از جمله عواملی است که می تواند در پراکنش منابع آب، کشاورزی و در نهایت نابرابری های اجتماعی- اقتصادی و عدالت اجتماعی اثر گذار باشد. ، تحلیل میزان واگرایی شار رطوبت از منابع رطوبتی در شرایط ترسالی و خشکسالی یکی از عوامل اثرگذار بر رخداد نابرابر بارش در این منطقه است. در این پژوهش از دادههای ...
بیشتر
توزیع نابرابر بارش در نیمه جنوبی ایران از جمله عواملی است که می تواند در پراکنش منابع آب، کشاورزی و در نهایت نابرابری های اجتماعی- اقتصادی و عدالت اجتماعی اثر گذار باشد. ، تحلیل میزان واگرایی شار رطوبت از منابع رطوبتی در شرایط ترسالی و خشکسالی یکی از عوامل اثرگذار بر رخداد نابرابر بارش در این منطقه است. در این پژوهش از دادههای بارش روزانه بیش از 300 ایستگاه، در دوره آماری 1981 لغایت 2010 (1360-1389) برای ماه های اکتبر تا می (مهر تا اردیبهشت) استفاده شده است. برای محاسبه وضعیت خشک با تر بودن هر ماه ازروش آماری متعامد تجربی (EOF) استفاده شده است. پس از تعیین ماههای خشک و تر، بررسی واگرایی شار رطوبت از منابع رطوبتی اطراف ایران بسوی منطقه مورد مطالعه گرتههای همدیدی دو ماه خشک و دو ماه تر انتخاب شده و سپس نقشههای شار رطوبت برای سه دوره زمانی و چهار لایه مختلف وردسپهر محاسبه شده است. به طور کلی در سالهای پرباران، سامانههای همدیدی مناسبی در نواحی شرقی و شمالشرقی و غرب شبهجزیره عربستان سبب میشود که رطوبت مناسبی از پهنه های آبی مزبور به سوی نواحی جنوبغربی و جنوبی ایران منتقل و بارشهای مناسبی را ایجاد نماید. این بارش ها از پراکنش فضایی مناسبی نیز برخوردار می باشند. بطوری که در زمان ترسالی دریایعرب و دریای عمان به طور میانگین در تمام لایهها با سهم حدود 77 درصد، بیشترین مقدار شار را به سوی منطقه مورد مطالعه گسیل داشته است. در زمان خشکسالی و بارشهای بسیار کم، شرایط مناسب همدیدی و جریانات مناسبی که بتواند رطوبت را از دریایعرب، دریای عمان و دریایسرخ به سوی نواحی جنوبغربی و جنوب ایران منتقل سازد، وجود نداشته و فقط تأثیر جریان های شکل گرفته از روی شرق مدیترانه به سوی نواحی مزبور دیده می شود که سبب تشدید نابرابری در توزیع بارش می گردد.
سهیلا جوانمرد؛ علیمحمد نوریان؛ سحر تاجبخش؛ جواد بداق جمالی
دوره 1، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 130-145
چکیده
در این مقاله ، به منظور آشکارسازی انواع ابرها در ایران از داده های عمق نوری ابر و فشار قله ابر سنجنده AVHRR ماهوارهNOAA و الگوریتم تشخیص نوع ابر پروژه بین المللی ماهواره‌ای اقلیم‌شناسی ابر (ISCCP)، طی دوره آماری (2010-1981) استفاده شده است. روش به کار رفته ابداعی بوده و در نوع خود برای اولین بار برای ایران به کار رفته است. با استفاده از الگوریتمISCCP ...
بیشتر
در این مقاله ، به منظور آشکارسازی انواع ابرها در ایران از داده های عمق نوری ابر و فشار قله ابر سنجنده AVHRR ماهوارهNOAA و الگوریتم تشخیص نوع ابر پروژه بین المللی ماهواره‌ای اقلیم‌شناسی ابر (ISCCP)، طی دوره آماری (2010-1981) استفاده شده است. روش به کار رفته ابداعی بوده و در نوع خود برای اولین بار برای ایران به کار رفته است. با استفاده از الگوریتمISCCP ، پوشش 9 نوع ابر شامل ابرهای کومه ای (Cu)، فراز کومه ای(Ac) ، فرازپوشنی(As)، پوشن کومه ای(Sc)، ابرهای همرفت عمیق(Cb)، ابرهای پوشنی(St)، بارا پوشنی (Ns)، پرسا(Ci)، پرسا پوشنی(Cs) به صورت میانگین ماهانه از ژانویه تا دسامبر طی دوره آماری (2010-1981) در گستره ایران محاسبه و استخراج شده است. نتایج نشان داده است که بیشینه درصد فراوانی ابرهای کومه ای در فصلهای پاییز و زمستان در مناطق ساحلی جنوب شرق و مناطق جنوبی ایران قرار دارد. فراوانی ابر فرازپوشنی در بخش وسیعی از ایران بیش از 50 درصد است و بیشینه فراوانی آن در همه ماه‌ها از 80 درصد فراتر می‌رود . ابر پوشن کومه ای نیز در فصلهای پاییز و زمستان دارای پراکنش یکسانی است. در مقابل درصد فراوانی ابر پوشنی برای همه ماه‌ها بسیار کم است به غیر از ماه ژوئیه که در جنوب غرب دریای مازندران دارای فراوانی بین 5 تا 25 درصد است. درصد فراوانی ابر پرساپوشنی در ماههای مختلف دارای تفاوت زیادی است. بیشترین فراوانی این ابر در ماههای ژانویه، فوریه و اکتبر است. در این ماه‌ها بیشینه فراوانی ابر پرساپوشنی به بیش از 50 درصد میرسد.
فائزه شجاع؛ محمود خسروی؛ علی اکبر شمسی پور
دوره 1، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 226-243
چکیده
در این تحقیق عوامل محیطی بزرگ مقیاس مرتبط با وقوع چرخندهادر دریای عرب و عمان طی دوره زمانی 10 ساله (2007-2016) مورد بررسی قرار گرفته است. بنابراین، مؤلفه‌های مداری و نصف‌النهاری باد، نم نسبی، دما،فشار سطح دریا ودمای هوا و نم ویژه از دادههای دوباره آنالیز شده پایگاه ECMWF استخراج شدند. مقادیر متغیرهای دینامیکی تاوایی مطلق ، برش عمودی باد ...
بیشتر
در این تحقیق عوامل محیطی بزرگ مقیاس مرتبط با وقوع چرخندهادر دریای عرب و عمان طی دوره زمانی 10 ساله (2007-2016) مورد بررسی قرار گرفته است. بنابراین، مؤلفه‌های مداری و نصف‌النهاری باد، نم نسبی، دما،فشار سطح دریا ودمای هوا و نم ویژه از دادههای دوباره آنالیز شده پایگاه ECMWF استخراج شدند. مقادیر متغیرهای دینامیکی تاوایی مطلق ، برش عمودی باد و متغیرهای ترمودینامیکی رطوبت نسبی و شدت پتانسیلی چرخند محاسبه گردید. آمار مربوط به چرخندهای حاره‌ای نیز از مرکز مشترک هشدار توفان نیروی هوایی و دریایی استخراج گردیدند. ابتدا میانگین ماهانه متغیرهای دینامیکی و ترمودینامیکی یاد شده در طول 10 سال برای ماههای مونسون، قبل و بعد مونسون با نرم افزارهای GRADS و MATLAB محاسبه و نتایج در قالب نقشه ارائه گردید. سپس چند نمونه از قوی‌ترین چرخندها انتخاب و مؤلفه‌های دینامیکی و ترمودینامیکی در زمان وقوع این توفان‌ها در منطقه تحلیل شدند. نتایج نشان داد نواحی شمالی دریای عرب به مختصات 15-22 درجه عرض شمالی و 62-75 درجه طول شرقی در ماه ژوئن وضعیت محیطی بسیار مطلوبی برای وقوع چرخندهای حاره‌ای دارند که با توجه به فراهم بودن مقادیرپارامترهای محیطی در این ماه در دریای عمان،تهدیدی جدی برای سواحل جنوب شرق ایران محسوب می‌شوند.منطقه بالقوه تشکیل طی ماههای می، اکتبر، نوامبر دسامبر به عرض‌های جنوبی کشیده میشود. در سپتامبر شرایط برخی پارامترها در شمال دریای عرب برای تشکیل چرخند فراهم است اما شدت پتانسیلی و رطوبت نسبی بسیار پایین است محاسبه میانگین روزانه کمیت‌ها درمدت زمان فعالیت قوی‌ترین توفان‌ها تأثیرپذیری چرخندهای حاره‌ای از مؤلفه‌های محیطی را تأیید میکند.
مریم شفیعی؛ جواد بذرافشان؛ پرویز ایران نژاد
دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1397، ، صفحه 39-52
چکیده
این پژوهش با هدف ارزیابی نقش بارش در طی دورههای ترسالی و خشکسالی هواشناسی در بهبود خشک‌سالی‌های جریان رودخانه در حوضه کرخه در سالهای اخیر انجام شده است. برای این منظور، از مدل جفتشده آبشناسی-سطح زمین ALSIS-HBV استفاده شد. کاربست مدل مذکور در دورههای دستکارینشده (دورهای که سامانه فقط از عوامل طبیعی تأثیر میگیرد) ...
بیشتر
این پژوهش با هدف ارزیابی نقش بارش در طی دورههای ترسالی و خشکسالی هواشناسی در بهبود خشک‌سالی‌های جریان رودخانه در حوضه کرخه در سالهای اخیر انجام شده است. برای این منظور، از مدل جفتشده آبشناسی-سطح زمین ALSIS-HBV استفاده شد. کاربست مدل مذکور در دورههای دستکارینشده (دورهای که سامانه فقط از عوامل طبیعی تأثیر میگیرد) و دستکاریشده (سیستم از هر دو عامل انسانی و طبیعی تأثیر میگیرد) امکان دستیابی به هدف تعریف شده را فراهم خواهد نمود. برای پایش خشکسالی هواشناسی و آبشناسی از روش سطح آستانه متغیّر استفاده شد. یافتهها نشان میدهد تأخیر زمانی بین خشکسالی هواشناسی و جریان رودخانه در زیرحوضههای مختلف بین 15 تا 90 روز است. هرچه خشکسالی هواشناسی شدیدتر باشد و تداوم بیشتری داشته باشد، مدت زمان لازم برای بهبود خشکسالی جریان رودخانه بیشتر میشود. در دوره دستکارینشده، پاسخ جریان رودخانه به بیهنجاریهای بارش سریع است و خشکسالی جریان رودخانه با تأخیر زمانی 1 تا 3 ماهه بهبود پیدا میکند. روند بهبود جریان رودخانه در دوره دستکاریشده کند است و به‌ویژه در دهه اخیر این روند خیلی کندتر شده است. مقایسه نسبتهای P/Qobs (بارش به مقادیر مشاهداتی جریان رودخانه) و P/Qsim (بارش به مقادیر شبیهسازیشده جریان رودخانه) نشان میدهد با توجه به تغییرات جزئی P/Qsim، مدل جفتشده پاسخ جریان رودخانه به افتوخیزهای بارش را بهخوبی شبیهسازی کرده ولی در شرایط واقعی حوضه، بهعلت دخالت بشر در طبیعت این نسبت در دورههای دستکاریشده بیشتر شده است. نتایج بررسی بهبود خشکسالی جریان رودخانه برای دوره خشک شاخص 2013-2008 با سناریوهای مختلف افزایش بارش نشان میدهد در زیرحوضههای گاماسیاب، قرهسو و کل حوضه کرخه برای بهبود خشکسالی جریان رودخانه در جریانهای بیشینه باید بارش بیشتر از میانگین بلندمدت رخ دهد و نیاز به بارشهای حدی میباشد. افزایش میانگین دما و تبخیر از آبهای سطحی میتواند عامل موثری در بهبود نیافتن خشکسالی جریانهای بیشینه در سالهای مورد بررسی باشد.
محمد مرادی؛ عباس رنجبر؛ ابراهیم فتاحی؛ فاطمه رحیمزاده
دوره 1، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 146-162
چکیده
در این مقاله با استفاده از آزمون‌های انحرافات تجمعی و نرمال استاندارد، همگنی میانگین سالانه سرعت باد 31 ایستگاه همدیدی واقع در مراکز استانها، در دوره آماری 2015-1981 بررسی شد. نتایج حاصل از آزمون انحرافات تجمعی، همگنی داده‌ها را فقط در ایستگاه‌های اهواز، اردبیل، قزوین و اصفهان تایید نمود. نتایج حاصل از دسته‌بندی ایستگاهها بر اساس ...
بیشتر
در این مقاله با استفاده از آزمون‌های انحرافات تجمعی و نرمال استاندارد، همگنی میانگین سالانه سرعت باد 31 ایستگاه همدیدی واقع در مراکز استانها، در دوره آماری 2015-1981 بررسی شد. نتایج حاصل از آزمون انحرافات تجمعی، همگنی داده‌ها را فقط در ایستگاه‌های اهواز، اردبیل، قزوین و اصفهان تایید نمود. نتایج حاصل از دسته‌بندی ایستگاهها بر اساس اختلاف آماره‌های محاسباتی و مقادیر بحرانی آن نشان داد که میانگین سالانه سرعت باد در ایستگاه‌های ایلام، بوشهر، اراک، کرج، تهران، شیراز، کرمان، بجنورد و بیرجند دارای ناهمگنی ضعیف، در ایستگاه‌های سنندج، کرمانشاه، زنجان، یاسوج، قم، مشهد، زاهدان و بندرعباس دارای ناهمگنی متوسط و در سایر ایستگاهها دارای ناهمگنی شدید میباشد. آزمون همگنی نرمال استاندارد روی میانگین سالانه سرعت باد ناهمگنی متوسط را در ایستگاه‌های شیراز و بجنورد و ناهمگنی شدید را در ایستگاه‌های ارومیه، خرم‌آباد، بوشهر، سمنان، گرگان و بیرجند تایید کرد. بررسی‌ها نشان داد که در ایستگاه‌های تبریز، مشهد، خرم‌آباد، گرگان، سمنان و ارومیه که ناهمگنی متوسط و شدید آشکار شده است، نقطه شروع ناهمگنی و پرش هم زمان اتقاق افتاده است. در این ایستگاهها، نقطه شروع پرش آشکار‌شده با سال تغییر مکان ایستگاه، مطابقت ندارد. بنابراین به نظر میرسد که ساخت و ساز و تغییر در نوع پوشش زمین در اطراف ایستگاهها، سبب افزایش دریافت انرژی تابشی، افزایش زبری سطح، کاهش نیروی مالش و در نتیجه افزایش سرعت باد شده است.
محمد کمانگر؛ زهرا حجازی زاده؛ علیرضا کربلایی دریی
دوره 1، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 244-257
چکیده
تحلیل و مدلسازی دقیق سری‌های زمانی دما یکی از چالشهای مهم در پیشبینی رفتار اقلیم و به‌تبع آن تأثیر بر شرایط آینده محیطی و اقتصادی- اجتماعی است. سری‌های زمانی اقلیمی پیچیده و غیر ایستا هستند. در این تحقیق تلاش شده تا رفتار میانگین طولانی‌مدت (تغییر) و نوسانی (تغییرپذیری) دما در غرب ایران ارزیابی و تحلیل گردد. بنابراین ابتدا مدلسازی ...
بیشتر
تحلیل و مدلسازی دقیق سری‌های زمانی دما یکی از چالشهای مهم در پیشبینی رفتار اقلیم و به‌تبع آن تأثیر بر شرایط آینده محیطی و اقتصادی- اجتماعی است. سری‌های زمانی اقلیمی پیچیده و غیر ایستا هستند. در این تحقیق تلاش شده تا رفتار میانگین طولانی‌مدت (تغییر) و نوسانی (تغییرپذیری) دما در غرب ایران ارزیابی و تحلیل گردد. بنابراین ابتدا مدلسازی در خانواده چندجمله‌ای‌ها برای شناسایی روند انجام شد، نتایج نشان داد ایستگاه‌های کرمانشاه و ایلام دارای روند خطی و کردستان، همدان، خرم‌آباد دارای روند سهمی معنادار می‌باشند. میان یابی روند در محدوده موردمطالعه انجام گرفت که قسمت‌های غربی روند افزایشی بیشتری را نشان دادند. با استفاده از تحلیل طیفی دوره نگار دمای سالیانه بافاصله اطمینان99، 95 و90 درصد استخراج گردید. در این پژوهش ایستگاه‌های سینوپتیک مرکز استان‌های غرب کشور انتخاب گردید، تمامی ایستگاهها چرخه‌های 2-3ساله معنادار را از خود نشان دادند؛ یعنی هر رویداد دمایی بازگشتی2-3 ساله در یک دوره دارد. به‌عبارت‌دیگر انتظار می‌رود هر رویداد دمایی 2تا3 سال یک‌بار تکرار شود. از دیدگاه احتمالی میتوان برای تکرار رخداد احتمال 4/0 تکرار میشود. این چرخه در دمای نواحی زیادی از کره زمین مشاهده میشود و پذیرفته‌شده است که چرخه‌های دوسالانه ویژگی عام کره زمین و حاصل تغییر جریانات مداری است. به‌طورکلی با توجه به معناداری چرخه‌ها2-3 میتوان بیان نمود نوسانات دمایی غرب کشور از الگوهای بزرگ‌مقیاس تأثیر می‌پذیرند.
سید مصطفی طباطبائی؛ محمد ناظری تهرودی؛ مهدی دستورانی
دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1397، ، صفحه 53-64
چکیده
در این پژوهش به منظور ارزیابی عملکرد مدلهای شبیهسازی از چهار روش GP، ANN، BCSD و SVM استفاده شد. مدلسازی بر اساس دادههای بزرگ مقیاس مدلهای گردش عمومی جو و دمای میانگین روزانه ایستگاه سینوپتیک اهواز در دوره 2004-1971 انجام شد و ارزیابی هر مدل بر اساس معیارهای ضریب همبستگی و خطای مدلسازی بین دادههای مشاهداتی و ...
بیشتر
در این پژوهش به منظور ارزیابی عملکرد مدلهای شبیهسازی از چهار روش GP، ANN، BCSD و SVM استفاده شد. مدلسازی بر اساس دادههای بزرگ مقیاس مدلهای گردش عمومی جو و دمای میانگین روزانه ایستگاه سینوپتیک اهواز در دوره 2004-1971 انجام شد و ارزیابی هر مدل بر اساس معیارهای ضریب همبستگی و خطای مدلسازی بین دادههای مشاهداتی و شبیهسازی شده انجام گرفت. نتایج مدلسازی نشان داد که ضریب همبستگی بین دادههای مشاهداتی و شبیهسازی شده در روش SVM از سایر روشها بیشتر بوده و مقدار آن 9960/0 میباشد. ضریب همبستگی برای روش GP، ANN و BCSD به ترتیب برابر 9393/0 ، 9384/0 و 4936/0 میباشد. همچنین نتایج حاصل از ارزیابی خطای شبیهسازی با استفاده از معیارهای RMSE وNSE برای SVM به ترتیب 677/0 و 995/0 درجه سانتیگراد محاسبه شده است. به طور مشابه این مقادیر برای GP 644/1 و 969/0، ANN 657/1 و 968/0 و BCSD 174/6 و 661/0 درجه میباشد. بنابراین SVM در مدلسازی دمای میانگین نسبت به سایر روشها از عملکرد بهتری برخوردار است و مدلسازی دما به روش BCSD نسبت به سایر روشها از دقت کمتری برخوردار است. روش GP نسبت به ANN برتری ضعیفی دارد و پیشنهاد میشود برای ارزیابی عملکرد دقیقتر این دو مدل از دماهای حداقل و حداکثر استفاده شود.
عباس رنجبر؛ سحر تاجبخش؛ محمد مرادی
دوره 1، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 163-176
چکیده
در 28 تیر1394ریزش بارشهای بسیار شدید همرفتی در مدت زمان بسیار کوتاهی منجر به وقوع سیل مهیبی در منطقه کن و سیجان شد. شدت زیاد بارش در مساحت کوچک از عوامل اصلی رخداد این سیل مخرب بود. برای بررسی این بارشهای همرفتی از دادههای دیدبانی، محصولات رادار، نقشههای هواشناسی و برای شبیهسازی بارش از مدل WRF استفاده شد. مدل با سه دامنه تو ...
بیشتر
در 28 تیر1394ریزش بارشهای بسیار شدید همرفتی در مدت زمان بسیار کوتاهی منجر به وقوع سیل مهیبی در منطقه کن و سیجان شد. شدت زیاد بارش در مساحت کوچک از عوامل اصلی رخداد این سیل مخرب بود. برای بررسی این بارشهای همرفتی از دادههای دیدبانی، محصولات رادار، نقشههای هواشناسی و برای شبیهسازی بارش از مدل WRF استفاده شد. مدل با سه دامنه تو در تو و تفکیک افقی 18، 6 و 2 کیلومتر و گام‌های زمانی یک ساعته اجرا شد. نتایج بیانگر مساعد بودن شرایط ترمودینامیکی و همرفتی برای رخداد ناپایداری‌های شدید در بعدازظهر این روز میباشد. همچنین روند تغییرات شاخصهای ناپایداری و بارش حاصل از برونداد مدل در ساعت‌های 12، 13، 14 و 15 گرینویچ نشان دهندهی بیشینه مقدار آن در زمان رخداد سیل میباشد. توسعه سامانهی کمفشار در نواحی مرکزی ایران و ناحیه تهران و استقرار زبانه‌های پرفشار بر روی دریای خزر، سبب گرادیان شدید فشار روی رشتهی کوه البرز گردیده که با عبور ناوه از سطوح میانی و بالایی وردسپهر و وجود هوای سرد در این ترازها همراه شده است. با توجه به زمان رخداد توفان در منطقهی تهران، جبهه سرد فعال مجاور سطح زمین به علت رسیدن آن به تهران در ساعت بیشینه دما، تقویت شده و بر شدت ناپایداری‌ها افزوده و رگبارهای شدید ناگهانی در غرب تهران ایجاد نموده است. با حرکت سامانه به سمت شرق، بهعلت کاهش گرادیان دمایی و اثرات اصطکاک سطحی از فعالیت توفان کاسته شده است.
محمد ناظری تهرودی؛ یوسف رمضانی
دوره 1، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 258-271
چکیده
هدف از این مطالعه بررسی دو مدل خطی و غیرخطی ARMA و ARCH در مدلسازی مقادیر دمای بیشینه و کمینه ایستگاه سینوپتیک بیرجند در دوره آماری 2005-1961 و در نهایت ارائه مدلهای هیبریدی ARMA-ARCH و ARMA-ACA-ARCH جهت مدلسازی این مقادیر میباشد. این مطالعه با نگرشی نو در زمینه مدلسازی مقادیر باقی‌مانده مدلهای خطی سری زمانی، دقت مدلسازی مقادیر دمای کمینه ...
بیشتر
هدف از این مطالعه بررسی دو مدل خطی و غیرخطی ARMA و ARCH در مدلسازی مقادیر دمای بیشینه و کمینه ایستگاه سینوپتیک بیرجند در دوره آماری 2005-1961 و در نهایت ارائه مدلهای هیبریدی ARMA-ARCH و ARMA-ACA-ARCH جهت مدلسازی این مقادیر میباشد. این مطالعه با نگرشی نو در زمینه مدلسازی مقادیر باقی‌مانده مدلهای خطی سری زمانی، دقت مدلسازی مقادیر دمای کمینه و بیشینه ایستگاه سینوپتیک بیرجند را مورد ارزیابی قرار داده است. در این مطالعه از دو مدل پایه ARMA و ARCH و سه مدل هیبریدی ARMA-ARCH، ARMA-ACA و ARMA-ACR-ARCH استفاده شده است. همچنین جهت بهینه کردن پارامترهای مدل ACA از الگوریتم جامعه مورچگان استفاده شده است. بعد از بررسی، تکمیل و تصحیح دادههای مورد استفاده، مدلهای مذکور بر دادههای کمینه و بیشینه دمای ایستگاه سینوپتیک برحند اعمال شد. نتایج بررسی دقت و کارایی مدلهای مورد استفاده نشان داد که از بین مدلهای مورد ببررسی به ترتیب مدلهای ARMA، ARMA-ACA، ARMA-ACA-ARCH و ARMA-ARCH بیشترین میزان دقت و کارایی را ارائه کردند. نتایج نشان داد که با تلفیق مدل ARMA با مدل ACA میزان خطای مدلسازی مقادیر کمینه و بیشینه دمای ایستگاه بیرجند به ترتیب حدود 12 و 20 درصد بهبود یافته است. در مورد تلفیق مدل ARMA و ARCH میزان خطای مدل‌سازی‌ها در مدلسازی مقادیر کیمنه و بیشینه دمای ایستگاه سینوپتیک بیرجند به ترتیب حدود 74 و 94 درصد کاهش یافت.
محمد ناظری تهرودی؛ مهدی امیرآبادی زاده؛ محمد جواد زینلی
دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1397، ، صفحه 65-76
چکیده
پیشبینی تغییرات آب و هوایی کره زمین با استفاده از مقادیر ثبت شده در دوره آماری حاضر نیازمند روشی دقیق بوده که بتوان نوسانات این تغییرات را بهخوبی شناسایی کرده و با الگوگیری از این تغییرات مقادیر پارامتر مورد نظر را برای سالها و یا دورههای آینده پیشبینی نمود. در این مطالعه شش مدل رگرسیون چند متغیره، ANN، SVR، ANFIS، SVM و GP جهت ریزمقیاس ...
بیشتر
پیشبینی تغییرات آب و هوایی کره زمین با استفاده از مقادیر ثبت شده در دوره آماری حاضر نیازمند روشی دقیق بوده که بتوان نوسانات این تغییرات را بهخوبی شناسایی کرده و با الگوگیری از این تغییرات مقادیر پارامتر مورد نظر را برای سالها و یا دورههای آینده پیشبینی نمود. در این مطالعه شش مدل رگرسیون چند متغیره، ANN، SVR، ANFIS، SVM و GP جهت ریزمقیاس نمایی مقادیر متوسط دمای روزانه ایستگاه همدیدی ارومیه با استفاده از 26 پارامتر پیشبینی کننده منتج از گزارش پنجم IPCC مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. مقادیر دمای متوسط روزانه ایستگاه مورد بررسی از تاریخ 12 مارس 1961 (29 اسفند 1384) تا تاریخ 20 دسامبر 2005 (29 آذر 1384) انتخاب گردید. در تمامی روشهای ذکر شده با استفاده از آزمون پیرسون از بین 26 پارامتر پیشبینی کننده ، 16 پارامتر که همبستگی بالایی با مقادیر دمای متوسط روزانه داشته انتخاب گردید. جهت بررسی مقادیر خطای ناشی از مدلسازی از سه معیار ضریب تبیین، مجذور میانگین مربعات خطا و معیار کارایی مدل استفاده شد. نتایج بررسی دقت و میزان خطای مدلها نشان داد که در بین مدلهای هوشمند GP، ANN، ANFIS و SVM، مدل برنامهریزی ژنتیک کمترین مقدار خطا را داشته و در بین مدلهای رگرسیونی (رگرسیون چندمتغیره و رگرسیون بردار پشتیبان) روش رگرسیون بردار پشتیبان، کمترین میزان خطا و بیشترین میزان دقت را در شبیهسازی مقادیر دمای روزانه ایستگاه همدیدی ارومیه داشته است. به طور کلی نتایج شبیهسازی مقادیر دما روزانه نشان دهنده دقیقتر بودن روشهای رگرسیونی نسبت به روشهای هوشمند میباشد. از آنجا که این مطالعه تنها با استفاده از دادههای ایستگاه همدیدی ارومیه انجام گرفته است، لذا نتایج حاصله تنها برای ایستگاه مذکور اعتبار داشته و با اطمینان نمیتوان نتایج را برای تمامی ایستگاهها تعمیم داد.
سارا کرمی؛ نسیم حسین حمزه؛ عباس رنجبر سعادت آبادی؛ معصومه موسوی
دوره 1، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 177-189
چکیده
هر ساله وقوع رخدادهای گردوخاک ساکنان بخش‌های وسیعی از کشور از جمله استان خوزستان را با مشکلات جدی مواجه می کند. در روزهای 7 تا 10 بهمن ماه سال 1395، وقوع هم زمان پدیده گردوخاک و بارش باران در شهر اهواز منجر به قطع برق و به دنبال آن آب در این شهر به مدت دو شبانهروز و لغو پرواز هواپیماها گردید. بررسی نقشههای همدیدی نشان میدهد ...
بیشتر
هر ساله وقوع رخدادهای گردوخاک ساکنان بخش‌های وسیعی از کشور از جمله استان خوزستان را با مشکلات جدی مواجه می کند. در روزهای 7 تا 10 بهمن ماه سال 1395، وقوع هم زمان پدیده گردوخاک و بارش باران در شهر اهواز منجر به قطع برق و به دنبال آن آب در این شهر به مدت دو شبانهروز و لغو پرواز هواپیماها گردید. بررسی نقشههای همدیدی نشان میدهد در نقشه فشار سطح زمین، کل منطقه تحت تأثیر یک سامانه کم فشار دینامیکی قرار دارد. چرخش خطوط هم‌فشار، تغییر جهت باد و وجود کژفشاری در منطقه از علائم وجود جبهه است. اجرای مدل HYSPLITدر تراز 500متر به خوبی مرز جبهه سرد و تغییر جهت باد در منطقه را نمایش میدهد. مقادیر کد هوای حاضر ایستگاه همدیدی اهواز بیانگر وقوع توفان، پدیده گردوخاک محلی و غیر محلی و بارش باران در این دوره بوده و کمترین میزان دید افقی برابر 100 متر گزارش شده است. شبیهسازی این رخداد گردوخاک با مدل WRF-Chem نشان داد که مدل، گسیل گردوخاک از عراق و جنوب خوزستان را به خوبی نشان داده و بار گردوخاک خروجی مدل با تصاویر ماهواره‌ای در توافق است. با مقایسه کمّی غلظت خروجی مدل با مقادیر مشاهداتی میتوان نتیجه‌گیری کرد که مدل در شبیهسازی غلظت ذرات عملکرد قابل قبولی دارد. مدل در شبیه سازی جهت باد و بارش، عملکرد بهتری دارد و الگوی بارش و میزان آن در شهرهای مختلف را به خوبی نشان داده است. همچنین وجود جبهه و تغییر جهت ناگهانی باد توسط مدل شناسایی شده است.
آرمین نیکخواه؛ امیرحسین مشکوتی؛ غلامعلی کمالی
دوره 1، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 286-272
چکیده
شاخص چرخندگی برای تعیین چرخندی یا واچرخندی بودن گردش جوی (جریان) و گسترۀ تأثیرگذاری آن‌ها مورد استفاده قرار میگیرد. بر این اساس پنج نوع مختلف گردش جوی شامل حاشیه ناوه، خط ناوه، زین ارتفاعی یا الگوی ناشناخته، حاشیه پشته و خط پشته بر مبنای انحنای پربند ارتفاع ژئوپتانسیلی تعیین و سری زمانی این شاخص در مقیاس روزانه تولید شد. پوشش مکانی ...
بیشتر
شاخص چرخندگی برای تعیین چرخندی یا واچرخندی بودن گردش جوی (جریان) و گسترۀ تأثیرگذاری آن‌ها مورد استفاده قرار میگیرد. بر این اساس پنج نوع مختلف گردش جوی شامل حاشیه ناوه، خط ناوه، زین ارتفاعی یا الگوی ناشناخته، حاشیه پشته و خط پشته بر مبنای انحنای پربند ارتفاع ژئوپتانسیلی تعیین و سری زمانی این شاخص در مقیاس روزانه تولید شد. پوشش مکانی شاخص چرخندگی تا شعاع حدود 300 کیلومتر از نقطه‌ی مرکزی و سطحی بالغ بر 280 هزار کیلومتر مربع میباشد. میانگین فراوانی هر یک از انواع گردش‌های جوی در سطح 500 هکتوپاسکال به ترتیب برابر 81، 20، 106، 106 و 52 روز در سال بودند. سامانههای کم‌ارتفاع (شامل حاشیه و خط ناوه) در 27% روزهای سال و سامانههای پرارتفاع (شامل حاشیه و خط پشته) در 43% روزهای سال حاکم بر منطقه بودند. آزمون روند من-کندال حاکی از کاهش فراوانی سامانههای کم‌ارتفاع و همچنین افزایش فراوانی سامانههای پرارتفاع بود. بررسی ارتباط میان شاخص چرخندگی دردو سطح فشاری 500 و 700 هکتوپاسکال با دما و بارش نشان داد با افزایش شاخص در منطقه، دما کاهش و بارندگی افزایش می‌یابد. میزان همبستگی پیرسون بین شاخصهای چرخندگی در دو سطح 500 و 700 هکتوپاسکال برابر 79/0 میباشد که نشان دهنده هم وردایی قابل توجه میان الگوهای گردشی جو در این دو سطح میباشد. همبستگی قوی مشاهده شده بین الگوهای گردشی در د و سطح نشان دهنده نقش بارز سامانه های مهاجر در تغییرات آب و هوایی منطقه مورد مطالعه است. تحلیل روند نشان داد که تعداد سامانه های چرخندی کاهش قابل توجهی یافته است.
زهرا راستگو؛ عباس رنجبر سعادت آبادی
دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1397، ، صفحه 77-96
چکیده
دراین پژوهش ابتدا با استفاده ازداده های بارندگی 8 ایستگاه هواشناسی طی یک دوره آماری 14 ساله (1393- 1380) و بکارگیری شاخص پایه صدک، حداقل مقدار باران در بارش های شدید و حدی به ترتیب 8/42 و 2 /84 میلیمتر تعیین گردید. از مجموع 612 روز بارانی، روزهایی که حداقل در 30 درصد ایستگاه های استان بارش شدید و یا حدی رخ داده است،13 روز تعیین شد که با در ...
بیشتر
دراین پژوهش ابتدا با استفاده ازداده های بارندگی 8 ایستگاه هواشناسی طی یک دوره آماری 14 ساله (1393- 1380) و بکارگیری شاخص پایه صدک، حداقل مقدار باران در بارش های شدید و حدی به ترتیب 8/42 و 2 /84 میلیمتر تعیین گردید. از مجموع 612 روز بارانی، روزهایی که حداقل در 30 درصد ایستگاه های استان بارش شدید و یا حدی رخ داده است،13 روز تعیین شد که با در نظرگرفتن پراکنش زمانی و مکانی بیشتر،4 مورد جهت بررسی همدیدی انتخاب شد.در ادامه دادههای بازتحلیلی شامل پارامترهای فشار سطح دریا، میدان باد، ارتفاع ژئوپتانسیل و .. در ترازهای مختلف فشاری از پایگاه داده ای NOAA استخراج و با استفاده از نرم افزار GRADS نقشه های همدیدی موردنظر ترسیم گردید. تحلیل نقشه ها نشان می دهد وقوع بارشهای شدید و حدّی در استان بوشهر، نتیجه استقرار یک سامانه بندالی از نوع رِکس یا اُمِگا در تراز میانی جو و سامانه کم فشار سودانی سطح زمین در جنوب غرب ایران می باشد. محدود شدن کم فشارسودانی درجنوب غرب ایران توسط دو مرکز پرفشار یکی ازروی شمال تا جنوب ایران ودیگری از روی اروپا تا شمال آفریقا، سبب ایجاد یک منطقه همگرایی قوی و در نتیجه صعود دینامیکی هوا و ریزش بارش حدّی درشمال خلیج فارس می شود. همچنین نتایج نشان می دهد که منابع ا صلی رطوبت این بارش‌ها دریای عرب، دریای عمان، دریای سرخ و خلیج فارس و گاهی مدیترانه می باشد.
دوره 1، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 190-201
چکیده
پیشبینی دقیق کمیتهای هواشناسی همیشه جزو چالشهای مورد اهمیت بوده است. خروجیهای خام مدلهای عددی هواشناسی(DMO) همواره شامل خطاهای تصادفی و سیستماتیک هستند که باعث کاهش دقت پیشبینیها میشود. با استفاده از روشهای پسپردازش بر روی خروجی خام مدلها میتوان خطاهای سیستماتیک را کاهش داده و به بهبود ...
بیشتر
پیشبینی دقیق کمیتهای هواشناسی همیشه جزو چالشهای مورد اهمیت بوده است. خروجیهای خام مدلهای عددی هواشناسی(DMO) همواره شامل خطاهای تصادفی و سیستماتیک هستند که باعث کاهش دقت پیشبینیها میشود. با استفاده از روشهای پسپردازش بر روی خروجی خام مدلها میتوان خطاهای سیستماتیک را کاهش داده و به بهبود دقت پیشبینیها دست یافت. این موضوع ثابت شده است که با استفاده از پسپردازش آماری، مهارت پیش بینی های قطعی عمدتا از طریق کاهش خطاهای سیستماتیک بهبود می یابد. در واقع فرایند پسپردازش، با استفاده از روابط آماری بین خروجی مدل و مشاهدات در گذشته، خطای سامانمند بین پیش‌بینی‌های مدل و مقادیر مشاهداتی در آینده را باید کاهش دهد. در این مطالعه خروجی مدل WRF برای ایستگاه هواشناسی فرودگاه رشت در بازه زمانی 8 ماه و برای کمیتهای دما، دمای نقطه شبنم، دمای بیشینه و دمای کمینه با روش میانگین لغزان(MA) پسپردازش شد و مورد راستیآزمایی قرار گرفت. راستیآزمایی پیوسته در تمام موارد بهبود را نشان داد و مقدار بهبود بر اساس ME از 81 تا 110 درصد و بر اساس RSME از 4 تا 12 درصد است. با تعریف مقادیر آستانه، در بیشتر مقادیر راستیآزمایی گسسته نیز بهبود مشاهده شد.
الهام مبارک حسن؛ پروین غفاریان
دوره 1، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 287-303
چکیده
جت های سطوح پایین در شکل گیری توفان های گردوخاک در مناطق خشک نقش کلیدی دارند. هدف از این مطالعه بررسی توانایی مدل WRF_Chem در شبیه سازی جت سطوح پایین و تعیین معیارهای آن در شکل گیری گردوخاک محلی استان خوزستان می باشد. به این منظور گردوخاک رخ داده در طی روزهای 13 و 14 مارس 2012 انتخاب شد. ساختار همدیدی و میدان باد با استفاده از داده ...
بیشتر
جت های سطوح پایین در شکل گیری توفان های گردوخاک در مناطق خشک نقش کلیدی دارند. هدف از این مطالعه بررسی توانایی مدل WRF_Chem در شبیه سازی جت سطوح پایین و تعیین معیارهای آن در شکل گیری گردوخاک محلی استان خوزستان می باشد. به این منظور گردوخاک رخ داده در طی روزهای 13 و 14 مارس 2012 انتخاب شد. ساختار همدیدی و میدان باد با استفاده از داده های ERA-Interim تحلیل شد. شبیه سازی نیز با طرح واره گردوخاک GOCART و AFWA و طرح واره لایه مرزی با حروف اختصاری ACM,Bo, MYN, MYJ,UW و YSU انجام شد. نتیجه حاصل نشان داد که جت سطوح پایین در ایستگاه های واقع شده در سمت راست بیشینه باد شکل گرفته و شکست آن درمیانه روز منجر به افزایش سرعت باد ده متری تا 13 متر بر ثانیه و انتشار گردوخاک محلی می شود. درشبیه سازی معیارهای جت سطوح پایین شامل سرعت باد 20 تا 23، برش مثبت باد بین 8 تا 18 و برش منفی 4 تا 13 متر بر ثانیه تعیین شد. مدل WRF_Chem جت های قوی تر نسبت به داده های ERA_I بر آورد نمود. درصحت سنجی مدل ضریب همبستگی سرعت باد ده متری 83/0 و 7/0 و PM10 سحطی 68/0 و 72/0 برای گردوخاک GOCARTو AFWA در طرح واره ی MYN به دست آمد. هماهنگ ترین تغییرات شبانه روزی PM10 سطحی با طرح واره لایه مرزی MYN و طرح واره گردوخاک AFWA به دست آمد که به عنوان بهترین طرح واره در شبیه سازی گردوخاک محلی تعیین شد.
امیر گندم کار؛ ایران صالحوند؛ ابراهیم فتاحی
دوره 2، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 1-14
چکیده
چکیده: بارش از مهمترین و اساسی‌ترین عناصر اقلیمی میباشد که در تعیین نقش و پراکنش سایر عناصر اقلیمی نقش برجسته‌ای دارد. در این پژوهش به منظور مدلسازی بارش خرم‌آباد از دادههای بارش ماهانه‌ی ایستگاه همدید خرم‌اباد در بازه‌ی آماری (2014-1951) به مدت 64 سال بعنوان متغیر وابسته و شاخصهای اقلیمی و عناصر اقلیمی بعنوان متغیر مستقل استفاده ...
بیشتر
چکیده: بارش از مهمترین و اساسی‌ترین عناصر اقلیمی میباشد که در تعیین نقش و پراکنش سایر عناصر اقلیمی نقش برجسته‌ای دارد. در این پژوهش به منظور مدلسازی بارش خرم‌آباد از دادههای بارش ماهانه‌ی ایستگاه همدید خرم‌اباد در بازه‌ی آماری (2014-1951) به مدت 64 سال بعنوان متغیر وابسته و شاخصهای اقلیمی و عناصر اقلیمی بعنوان متغیر مستقل استفاده شده است. برای استفاده از مهمترین عناصر اقلیمی موثر بر منطقهی مورد مطالعه از تحلیل عاملی استفاده شد و برای تشخیص مهمترین شاخص اقلیمی موثر بر متغیر وابسته از روش-های تحلیل رگرسیونی گام به گام استفاده شد. نتایج پژوهش بعد از آزمون شبکه با لایههای پنهان و با ضرایب یادگیری مختلف و سعی و خطای زیاد آشکار ساخت که با شاخصهای اقلیمی با مدلهای 6 گانه با ضریب همبستگی به ترتیب 63% ، 74% ، 76% ، 88% ، 86% ،89% میتوان به مدلسازی بارش پرداخت و با عناصر اقلیمی عامل اول موثر بر اقلیم منطقه که بیش از 50 درصد داده‌ها را تبیین میکند با ضریب همبستگی 90 درصد و با عوامل بارشی 99% و عوامل دمایی که بار منفی دارند با ضریب همبستگی 98.8% ، عامل دوم موثر بر اقلیم منطقه عامل (بادی) 76% ، عامل سوم(دمایی) 91% ، به مدلسازی پرداخت.
عباس رنجبر؛ محمد مرادی
چکیده
در 28 تیر1394ریزش بارشهای بسیار شدید همرفتی در مدت زمان بسیار کوتاهی منجر به وقوع سیل مهیبی در منطقه کن و سیجان شد. شدت زیاد بارش در مساحت کوچک از عوامل اصلی رخداد این سیل مخرب میباشد. برای بررسی این بارشهای همرفتی از دادههای دیدبانی، محصولات رادار، نقشههای هواشناسی و برای شبیهسازی بارش از مدل WRF استفاده شد. مدل با سه دامنه ...
بیشتر
در 28 تیر1394ریزش بارشهای بسیار شدید همرفتی در مدت زمان بسیار کوتاهی منجر به وقوع سیل مهیبی در منطقه کن و سیجان شد. شدت زیاد بارش در مساحت کوچک از عوامل اصلی رخداد این سیل مخرب میباشد. برای بررسی این بارشهای همرفتی از دادههای دیدبانی، محصولات رادار، نقشههای هواشناسی و برای شبیهسازی بارش از مدل WRF استفاده شد. مدل با سه دامنه تو در تو و تفکیک افقی 18، 6 و 2 کیلومتر و گام‌های زمانی 1 ساعته اجرا شد. نتایج بیانگر مساعد بودن شرایط ترمودینامیکی و همرفتی برای رخداد ناپایداری‌های شدید در بعدازظهر این روز میباشد. همچنین روند تغییرات شاخصهای ناپایداری و بارش حاصل از برونداد مدل در ساعت‌های 12، 13، 14 و 15 گرینویچ نشان دهندهی بیشینه مقدار آن در زمان رخداد سیل میباشد. توسعه سامانهی کمفشار در نواحی مرکزی ایران و تهران و استقرار زبانه‌های پرفشار بر روی دریای خزر، سبب گرادیان شدید فشار روی رشتهی کوه البرز گردیده که با عبور ناوه از سطوح میانی و بالایی وردسپهر و وجود هوای سرد در این ترازها همراه شده است. با توجه به زمان رخداد توفان در منطقهی تهران، جبهه سرد فعال مجاور سطح زمین به علت رسیدن آن به تهران در ساعت بیشینه دما، تقویت شده و بر شدت ناپایداری‌ها افزوده و رگبارهای شدید ناگهانی در غرب تهران ایجاد نمود است. با حرکت سامانه به سمت شرق، بهعلت کاهش گرادیان دمایی و اثرات اصطکاک سطحی از فعالیت توفان کاسته شده است.
هواشناسی همدیدی
محمد تقی دستورانی؛ زهرا محمدی مقدم؛ امیر اسماعیل پور زرمهری؛ منصوره سید حسنی
چکیده
یکی از حساس ترین مراحل کار پروژه‌های افزایش بارش به وسیله باروری ابرها پاسخ به سؤال میزان راندمان باروری یا مقدار آب اضافی استحصالی در اثر اجرای پروژه باروری ابرهاست. در این تحقیق جهت ارزیابی این نوع پروژه‌ها از نظر میزان آب استحصالی در اثر اجرای آن در استان اصفهان در سال آبی 88-87، از دو روش کنترل شناور وکنترل ثابت استفاده‌گردیده ...
بیشتر
یکی از حساس ترین مراحل کار پروژه‌های افزایش بارش به وسیله باروری ابرها پاسخ به سؤال میزان راندمان باروری یا مقدار آب اضافی استحصالی در اثر اجرای پروژه باروری ابرهاست. در این تحقیق جهت ارزیابی این نوع پروژه‌ها از نظر میزان آب استحصالی در اثر اجرای آن در استان اصفهان در سال آبی 88-87، از دو روش کنترل شناور وکنترل ثابت استفاده‌گردیده و این دو روش با هم مقایسه شدهاند. در روش کنترل شناور، با توجه به اثر دو ساعته مواد پس از تزریق به ابر، بر روی نقشه مربوطه منطقه حاصل از روی هم اندازی مناطق تحت تأثیر مواد باروری در پروازهای انجام شده در هر ماه به عنوان منطقه هدف لحاظ میشود، سپس نواری به عرض 50 الی 70 کیلومتر از مرز منطقه هدف به‌عنوان منطقه کنترل در نظر‌گرفته میشود. لازم به ذکر است که در روش کنترل ثابت به جای ارتفاع بارش ایستگاه‌های منطقه کنترل حجم بارش ایستگاه‌های کنترل در نظر گرفته میشود. نتایج به دست آمده از این تحقیق به این ترتیب میباشد که در روش کنترل ثابت در ماه ژانویه هیچ گونه تغییری در روند بارش ایجاد نشد در صورتی که در ماههای فوریه، مارس به ترتیب 76% و 31% افزایش بارش و در ماه آوریل 33- % کاهش بارش را نشان می داد. همچنین نتایج با استفاده از روش کنترل شناور در ماههای فوریه و مارس به ترتیب 71% و 28% افزایش بارش و برای ماههای ژانویه و آوریل به ترتیب 5-% و 27/5-% کاهش بارش را نشان می داد.
حسن مهرزاد؛ محمد سلیقه؛ مهری اکبری؛ زهرا حجازی‌زاده
دوره 2، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 15-28
چکیده
پژوهش حاضر، به آشکارسازی فازهای تأثیرگذار شاخص نوسان شبه‌دوسالانه بر افزایش تعداد روزهای بارش سنگین در نیمه جنوبی ایران در فصل سرد پرداخته است. برای این منظور، داده های QBO از ایستگاه سنگاپور در تراز 30 هکتوپاسکال از پایگاه داده IGRA و داده های بارش نیز به‌صورت روزانه برای 89 ایستگاه نیمه جنوبی، با مقیاس زمانی روزانه در شش ماه سرد ( ژانویه ...
بیشتر
پژوهش حاضر، به آشکارسازی فازهای تأثیرگذار شاخص نوسان شبه‌دوسالانه بر افزایش تعداد روزهای بارش سنگین در نیمه جنوبی ایران در فصل سرد پرداخته است. برای این منظور، داده های QBO از ایستگاه سنگاپور در تراز 30 هکتوپاسکال از پایگاه داده IGRA و داده های بارش نیز به‌صورت روزانه برای 89 ایستگاه نیمه جنوبی، با مقیاس زمانی روزانه در شش ماه سرد ( ژانویه 1985 تا آوریل 2018) با توجه به صدک 80 (بارش سنگین) هرماه، اتخاذ شد. بر اساس داده های اخذشده، با تقسیم مقادیر QBO به 6 فاز (سه فاز مثبت ضعیف، متوسط و شدید (1+تا 3+) و سه فاز منفی ضعیف، متوسط و شدید (1- تا 3-)) و محاسبه تعداد روزهای بارش سنگین در هرکدام ازفازها، یک پایگاه داده برای هرکدام از ماه‌ها، تهیه و مشخص شد که برای هرماه و در هر ایستگاه، کدام فاز QBO، تعداد روزهای با بارش سنگین بیشتری داشته است. سپس با استفاده از روش درون‌یابی IDW، نقشه های پهنه بندی فازهای تأثیرگذار در افزایش تعداد روزهای بارش سنگین برای هرکدام از 6 ماه و همچنین برای 6 ماه سرد به‌طورکلی، ترسیم گردید. بر اساس نتایج حاصله، در ماههای نوامبر تا ژانویه، فازهای منفی ضعیف تا متوسط و در سه ماه بعدی یعنی ماههای فوریه تا آوریل، فازهای مثبت ضعیف بیشتر توانسته اند در افزایش تعداد روزهای بارش نقش داشته باشند. در برآورد کلی از تعداد روزهای بارش سنگین و ارتباط آن با فازهای QBO، نیز بیشترین تعداد روزهای با بارش سنگین در اکثر ایستگاهها در فاز مثبت ضعیف (1+) رخ‌داده است.
