نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عباس رنجبر ¹
• سحر تاجبخش ²
• محمد مرادی ³

¹ پژوهشکده هواشناسی و علوم جو

² استادیار پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو، محل کار پژوهشگااه هواشناسی و علوم جو

³ استادیار پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو، محل کار پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو

چکیده

در 28 تیر1394ریزش بارش‌های بسیار شدید‌ همرفتی در مدت زمان بسیار کوتاهی منجر به وقوع سیل مهیبی در منطقه کن و سیجان شد. شدت زیاد بارش در مساحت کوچک از عوامل اصلی رخداد این سیل مخرب بود. برای بررسی این بارش‌های همرفتی از داده‌های دیدبانی، محصولات رادار، نقشه‌های هواشناسی و برای شبیه­سازی بارش از مدل WRF‌‌ استفاده شد. مدل با سه دامنه تو در تو و تفکیک افقی  18، 6 و 2 کیلومتر و گام‌های زمانی یک ساعته اجرا شد. نتایج بیانگر مساعد بودن شرایط ترمودینامیکی و همرفتی برای رخداد ناپایداری‌های شدید در بعدازظهر این روز می­باشد. همچنین روند تغییرات شاخص‌های ناپایداری و بارش حاصل از برونداد مدل در ساعت‌های 12، 13، 14 و 15 گرینویچ نشان‌ دهنده­ی بیشینه مقدار آن در زمان رخداد سیل می‌باشد. توسعه سامانه­ی کم­فشار در نواحی مرکزی ایران و ناحیه تهران و استقرار زبانه‌های پرفشار بر روی دریای خزر، سبب گرادیان شدید فشار روی رشته­ی کوه البرز گردیده که با عبور ناوه از سطوح میانی و بالایی وردسپهر و وجود هوای سرد در این ترازها همراه شده است. با توجه به زمان رخداد توفان در منطقه­ی تهران، جبهه سرد فعال مجاور سطح زمین به علت رسیدن آن به تهران در ساعت بیشینه دما، تقویت شده و بر شدت ناپایداری‌ها افزوده و رگبارهای شدید ناگهانی در غرب تهران ایجاد نموده است. با حرکت سامانه به سمت شرق، به­علت کاهش گرادیان دمایی و اثرات اصطکاک سطحی از فعالیت توفان کاسته شده است.

کلیدواژه‌ها

• بارش‌های همرفتی
• الگوهای جوی
• سیل
• منطقه کن و سیجان