بررسی سازوکار دینامیکی موسمی تابستانه 2022 آسیا موثر بر بارش های سنگین ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

10.22034/jmas.2023.361609.1186

چکیده

موسمی آسیا دارای ابعاد مختلفی برای بررسی می‌باشد و این موسمی بصورت مستقیم و غیرمستقیم شرایط جوی مناطق مختلف را متاثر می‌سازد. از این رو به بررسی سازوکار دینامیکی موسمی تابستانه آسیا در سال 2022 در ارتباط با بارش‌های سنگین ایران پرداخته شد. بدین منظور از از شاخص موسمی هند(IMI) برای بررسی شدت موسمی و داده‌های جوی مرکز ملی پیش بینی محیطی/علوم جو(NCEP/NCAR) برای دوره اوج موسمی در ماه های جولای و آگوست استفاده شد. نتایج نشان داد شاخص موسمی به شدت نسبت به میانگین بلندمدت خود نابهنجار بوده و دارای دو اوج در ماه های جولای و آگوست می‌باشد. با جابجایی غرب سوی موسمی تابستانه در تراز 1000 هکتوپاسکال هسته نابهنجار منفی پتانسیل سرعت باد بر روی جنوب آسیا شکل گرفته و تا بر روی مناطق جنوبی ایران کشیده شده است. با شکل‌گیری این چاهه انرژی و انتقال جرم به داخل آن، همرفت‌های عمیقی بر روی مناطق یاد شده بوقوع پیوسته است. در تراز 200 هکتوپاسکال نیز چشمه انرژی بسیار عظیم بر روی جنوب آسیا تا جنوب ایران و شرق خاورمیانه شکل گرفته که واگرایی جرم و انتقال آن به چاهه های شکل گرفته بر روی شمال و جنوب اقیانوس آرام، جنوب اقیانوس هند، شمال غرب اروپا و جنوب اقیانوس اطلس شارش دارد. وجود ناهنجاری مثبت و بسیار قوی در تابع جریان و تاوایی در ترازهای 100 و 200 هکتوپاسکال و از هم گسیختگی دو مد فلات تبت و ایران در جابجایی مداری خود از سازوکار اصلی موسمی تابستانه 2022 بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات