اثر تغییر اقلیم آینده بر پاسخ هیدرولوژیک در حوضه آبخیز سد طرق مشهد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم و مهندسی آبخیز، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد

2 استاد گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد

3 دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

این مطالعه به بررسی اثر تغییر اقلیم بر وضعیت سیلاب حوضه آبخیز سد طرق با استفاده از ترکیب چهار مدل گردش کلی (GCM) از پروژه مقایسه مدل‌های جفت‌شده فاز ششم (CMIP6) تحت سناریوهای SSP1-2.6، SSP3-7.0 و SSP5-8.5 و مدل هیدرولوژیکی و نیمه‌توزیعی HEC-HMS برای دو دوره آینده 2040-2021 و 2060-2041 می‌پردازد. در ابتدا عملکرد مدل‌های گردش کلی در دوره تاریخی 2012-1993 با استفاده از داده‌های ایستگاهی به عنوان داده‌های مشاهداتی درستی‌سنجی گردید. در مرحله بعد به منظور کاهش عدم قطعیت مدل‌ها یک مدل همادی به وسیله یک روش وزن‌دهی ارائه گردید. به منظور واسنجی و اعتبارسنجی مدل هیدرولوژیکی نیز از شش واقعه سیلاب مستقل در ماه‌های مارس، آوریل و مه استفاده شد و چند سنجه آماری برای بررسی عملکرد مدل در شبیه‌سازی وقایع سیلاب به کارگرفته شد. نتایج مطالعه حاکی از افزایش میزان دبی اوج و حجم سیلاب در ماه مارس تحت تمامی سناریوها و در هر دو دوره می‌باشد. این موضوع در رابطه با ماه آوریل شامل کاهش دبی اوج و حجم سیلاب تحت سناریوی SSP3-7.0 در هر دو دوره می‌باشد، درحالی که تحت سناریوی SSP1-2.6 در دوره اول کاهش و در دوره دوم افزایش و تحت سناریوی SSP5-8.5 در دوره اول افزایش و در دوره دوم کاهش دبی اوج و حجم سیلاب را تجربه کرده است. میزان دبی اوج و حجم سیلاب در ماه مه تحت دو سناریوی SSP1-2.6 و SSP3-7.0 در دوره اول افزایش پیدا کرده است، در حالی که تحت سناریوی SSP5-8.5 در دوره اول و تحت تمامی سناریوها در دوره دوم کاهش پیدا کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات