تحلیل جزیره گرمایی و بررسی روند غیرخطی تغییرات دمای 130 ساله مشهد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مهندسی آب- دانشکده کشاورزی- دانشگاه فردوسی مشهد

2 گروه هیدرولوژی، دانشکده عمران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

3 مهندسی آب دانشکده کشاورزی، دانشگاه باهنر کرمان

چکیده

جزیره گرمایی شهری برآمده از افزایش درجه‌ی حرارت برخی شهرها در مقایسه با حومه شهر یا محدوده‌های روستایی نزدیکشان است. چنین پدیده‌ای از مخاطرات محیطی تلقی می‌شود و مشکلات فراوانی دارد. پژوهش حاضر به‌منظور بررسی روند غیرخطی و تحلیل نقاط شکست دمای 130ساله مشهد با روش‌های وابستگی خاکستری و رگرسیون مارس وهمچنین مقایسه با ایستگاه‌های برون شهری در جهت بررسی تأثیر جزیره گرمایی بر روند افزایش دمای شهر مشهد انجام شده است. آمار 130 ساله دمای ماهانه شهر مشهد از سال 1264 تا 1393 به کار رفته که نقطه شکست(شروع جزیره گرمایی) با روش وابستگی سامانه خاکستری در سال 1979 تعیین شد. آزمون‌های حداقل مربعات، من-کندال و سن، وجود روند را پس از نقطه شکست تأیید کردند. افزون بر این ایستگاه برون شهری طرق-کرتیان و چند ایستگاه شاهد برای مقایسه و بررسی وجود روند (تشکیل جزیره گرمایی) تحلیل شد. آزمون ویلکاکسون اختلاف معنی‌داری بین میانگین‌های جفت شده دو ایستگاه بعد از نقطه شکست را نشان داد. پس از تأیید وجود جزیره گرمایی در جهت تحلیل روند غیرخطی دمای سالانه مشهد سه الگوی چندجمله‌ای، کمانک‌های هموار (Spline) و رگرسیون کمانک‌های تطبیقی (MARS) به سری زمانی دمای مشهد برازش داده شد. هر سه الگو روند گرم شدن شهر مشهد را که Sمانند است، تأیید می‌کنند. شیب تند جزیره گرمایشی مشهد بین سال‌های 1976 تا 1979 شروع و تا سال 2000 ادامه داشته و شیب سال‌های اخیر بسیارکم و به حالت نسبتاً ایستایی رسیده است. همچنین نتایج نشان داد دمای متوسط شهر مشهد بعد از سال 1979 حدود 5/2 درجه افزایش داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات