واکاوی همدید و تحلیل فضایی بارش های فرین حوضه دشت کاشان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی/دانشگاه پیام نور

10.22034/jmas.2023.361652.1187

چکیده

بارشهای فرین با تخریب زیرساختها به عنوان تهدید و با افزایش حجم روانابها و آبخوانها به عنوان فرصت مطرح میشوند. با شناخت این پدیده، امکان چرخش تهدید به فرصت فراهم میگردد. پژوهش حاضر در همین راستا و با هدف شناخت، پیش بینی و پیش آگاهی انجام گردیده است. دادههای بارش روزانه از 13 ایستگاه همدید و 11 ایستگاه باران سنجی استخراج گردید. بارشهای فرین ایستگاه همدید کاشان در مقطع زمانی 1971-2021 میلادی و سال آبی 1351-1350 تا 1400- 1399 براساس صدک 90، 95 و 99 محاسبه و شش مورد بارش فرین با روشهای همدید و فضایی بررسی گردیدند. براساس مدلهای واریوگرام و روش کریجینگ، نقشه های پهنه بندی تهیه گردید. نتایج نشان داد که در سطح زمین سامانه های کم فشار مستقر بر ایران که با کم فشارهای عربستان یا سودان غالباً بصورت ادغامی شکل می گیرند و سامانه های پرفشار اطرافشان به ویژه پرفشار سیبری و در سطح 500 هکتوپاسکال ناوه گسترده از مدیترانه تا ایران و بندال های امگا، بریده کم ارتفاع و رکس الگوهای غالب می باشد. نقشه های پهنه بندی نشان می دهد، بارش 3 آوریل 2002 و 8 آوریل 2020، که تمرکز آنها بر نوار غربی و ارتفاعات حوضه می باشد سبب فرسایش ارتفاعات و ایجاد سیلاب در پایکوهها و نواحی کم ارتفاع دشت می گردند. بارشهایی مانند بارش 8 مارس 2019 که بیشترین تمرکز آنها در نواحی مرکزی می باشد، گرچه به واسطه شیب کم، سریعتر به آبهای زیرزمینی می پیوندد و توان فرسایندگی کمی دارند اما برای ایجاد آبگرفتگی توان بالایی دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات