نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• داریوش سپاده ¹
• برومند صلاحی ²
• بهلول علیجانی ³
• بتول زینالی ²

¹ گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

² دانشگاه محقق اردبیلی

³ گروه اقلیم شناسی، دانشگاه خوارزمی

چکیده

در این پژوهش، تأثیر رودباد قطبی بر بارش‌های روزانه ایستگاه‌های همدید ایران در فصل سرد (پاییز و زمستان) طی دوره 30 ساله (1988-2017) مطالعه شده است. بر اساس آستانه بارش بیش از 30 میلی‌متر به‌عنوان بارش شدید و بر پایه صدک 95 ام، تعداد 972 روز به‌عنوان روزهای رخداد بارش سنگین در 31 ایستگاه همدید ایران شناسایی و خوشه‌بندی شدند و روزهای نماینده‌ی هر خوشه انتخاب گردیدند. در ادامه به‌منظور یافتن الگوهای رفتاری و بررسی کنش متقابل رودباد قطبی بر تشدید فرآیندهای جبهه‌زایی و رخداد بارش سنگین، داده‌های مؤلفه باد مداری و نصف‌النهاری، واگرایی، ارتفاع ژئوپتانسیل، سرعت قائم جو )امگا(، تاوایی، رطوبت نسبی، رطوبت ویژه، دما و میانگین فشار تراز دریا مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از این تحلیل‌ها 6 الگوی گردشی را در منطقه نشان داد که هریک از این الگوها به علت حاکمیت و استقرار ناوه‌ها و پشته‌های متعدد در جو، بر مسیر انتقال رودباد جبهه قطبی به عرض‌های میانی زمین و همچنین نوسان موقعیت میانگین فصلی آن تأثیرگذار بوده‌اند. نتایج نشان داد که حالت نصف‌النهاری محور رودباد باعث ایجاد و تولید هسته‌های سرعت وقوع بارش‌های بیشتر در منطقه غرب ایران شده است.

کلیدواژه‌ها

• ایران
• بارش
• رودباد قطبی
• تحلیل همدید

موضوعات

• اقلیم شناسی