ORIGINAL_ARTICLE
بررسی اقلیمی پارامتر تابش در سطح زمین با استفاده از مدل GLDAS طی دوره آماری 30 ساله ( 2010-1981) در ایران
در سالهای اخیر تغییر اقلیم باعث تغییراتی در سامانههای طبیعی و انسانی شده است. یکی از راههای جلوگیری از بحرانهای تغییر اقلیم، بکارگیری انرژیهای تجدیدپذیر است که در این میان انرژی خورشیدی و سطح زمین سهم بسیاری دارند. در این تحقیق به کمک دادههای مدل GLDAS با تفکیک افقی 25/0 درجه، میانگین تابش طول موجهای کوتاه ورودی (In-SWR)، بلند ورودی (In-LWR)، کوتاه خالص (NSWR) و بلند خالص (NLWR) در مقیاس ماهانه و سالانه برای دوره 2010-1981 بررسی گردید. در ژانویه، In-SWR از شرق به غرب و از جنوب به سمت شمال کاهش یافت. مقدار این شار در حوضههای زهره و حله بین 244 تا 254 w/m2 متغیر بود. بررسی میانگین NLWR حاکی از مقدار بیشینه آن در قسمت شمال و شمالغرب ایران بدلیل عمق کم جو در نواحی کوهستانی و مقدار کمینه آن در جنوبشرق کشور است و NSWR در کل کشور مثبت بود . توزیع فضایی پارامترهای تابش در آوریل مشابه ژانویه بود. در این ماه مقدار NSWR بطور تقریبی در کل کشور بیشتر از 191 w/m2 بود . در ژوئیه، In-SWR در شرق بیشینه و In-LWR در سواحل بیشتر افزایش داشت. NSWR در شمال کمینه و NLWR در شمال و جنوب بیشینه بود. مقدار NSWR در حوضههای زهره، کارون، کرخه و مرزی غرب بین 230 تا 244 w/m2بود. در اکتبر، In-SWR مشابه ماههای دیگر بود و In-LWR در کویر لوت و مرکزی بیشینه بود. NSWR در سراسر کشور مثبت و NLWR در شمال و شمالغرب بیشینه و در جنوبشرق کمینه بود
https://www.ims-jmas.net/article_134555_ed491544e1d7ce324abd9eb72f80fdf9.pdf
2020-08-22
98
112
10.22034/jmas.2021.273450.1124
مدل GLDAS
تابش خورشیدی
میانگین تابش طول موج کوتاه ورودی
میانگین تابش طول موج بلند ورودی
میانگین تابش خالص طول موج کوتاه
میانگین تابش خالص طول موج بلند
سهیلا
جوانمرد
sohailajavanmard2018@gmail.com
1
عضو هیئت علمی گروه پژوهشی هواشناسی فیزیکی و تعدیل وضع هوا/پژوهشکده هواشناسی
LEAD_AUTHOR
لیلی
خزانه داری
l.khazanedari@gmail.com
2
کارشناس ارشد پژوهشکده اقلیم شناسی مشهد
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی رخدادهای گردوخاک جنوب ایران ناشی از کشورهای حاشیه خلیجفارس
فعالیت چشمههای گسیل گردوخاک واقع در نواحی خالی از سکنه کشور عربستان سعودی و همچنین بیابانهای امارات، در برخی مواقع سال بهویژه فصل بهار، سبب تشدید گردوخاک در مناطق جنوبی ایران میشود. در این مطالعه چهار پدیده شدید و فراگیر گردوخاک که در آنها چشمههای گردوخاک کشورهای حاشیه جنوبی خلیجفارس فعال بوده و نیمه جنوبی ایران را تحت تأثیر قرار دادهاند، بررسی شد. پس از انتخاب رخدادهای شدید و فراگیر گردوخاک در منطقه، برای هر مورد بهصورت جداگانه کد پدیده و دید افقی در ایستگاههای همدیدی کشور ایران و کشورهای همسایه بررسی شده، پایش فضایی توفانهای رخداده با تصاویر رنگ واقعی سنجنده MODIS انجام شد. سپس سامانههای همدیدی مؤثر بر رخداد گردوخاک با استفاده از دادههای باز تحلیلشده بررسی شده و مدل لاگرانژی HYSPLIT به صورت ماتریسی و به روش پس رو بهمنظور تعیین مسیر انتقال توفان گردوخاک اجرا شد. بررسی رخدادهای گردوخاک در منطقه موردمطالعه نشان داد که بهطورکلی شکلگیری یک سامانه کمفشار که در برخی موارد با جبهههای جوی نیز همراه است در منطقه، بهویژه بر روی خلیجفارس و قرارگیری مناطق خشک حاشیه جنوبی خلیجفارس در جلوی مرکز کمفشار و وزش بادهای جنوب و جنوبغربی در این مناطق سبب انتقال گردوخاک از کشورهای حاشیه جنوبی خلیجفارس به مناطق جنوبی ایران میشود. خروجی مدل HYSPLIT نیز نشان داد که در کلیه پدیدههای گردوخاک موردمطالعه، وجود جریانات جنوبی در منطقه سبب انتقال گردوخاک به خلیجفارس و بخش وسیعی از جنوب ایران شده است.
https://www.ims-jmas.net/article_132633_948af33adf79cbb0b25f632b29ff8644.pdf
2020-09-20
113
128
10.22034/jmas.2021.289688.1141
رخدادهای گردوخاک
نیمه جنوبی ایران
تحلیل همدیدی
مدل HYSPLIT
سارا
کرمی
karamis.62@gmail.com
1
پژوهشکده هواشناسی
LEAD_AUTHOR
نوشین
خدام
noushin_khoddam@ut.ac.ir
2
پژوهشگاه هواشناسی
AUTHOR
ساویز
صحت کاشانی
savizsehat@yahoo.com
3
هواشناسی، پژوهشکده هواشناسی و علوم جو، تهران، ایران
AUTHOR
مهدی
رهنما
meh.rahnama@gmail.com
4
پژوهشگاه هواشناسی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیلی بر واچرخندهای جنبحاره در ترازهای میانی جو از شمال آفریقا تا ایران
این پژوهش یک تحلیل اقلیم شناختی از واچرخندهای جنبحاره از شمال آفریقا تا ایران را با تمرکز بر بیشینۀ جریان واچرخندی به نمایش گذاشته است. از دادههای جوی با تفکیک افقی 25/0×25/0 درجه از مرکز اروپایی پیشبینی میان مدت وضع هوا (ECMWF) و نسخه ERA5 در یک بازه زمانی 40 ساله (1979 تا 2018) استفاده شده است. نتایج حاکی از فعالیت سه واچرخند مجزا در ترازهای میانی جو بر روی آفریقا، عربستان و ایران دارد که بیشینه جریان واچرخندی آنها تقریباً در ترازهای 650 تا 500 هکتوپاسکال رخ داده است. سلولهای پرارتفاع در ترازهای میانی نیز بر بیشینۀ جریان واچرخندی منطبق هستند و در خارج از ترازهای مذکور، از گرادیان سلولهای پرارتفاع در ترازهای فشاری کاسته شده است. فرونشست هوا در جناح شرقی واچرخندها و با تمرکز در شمال شرق مرکز سامانهها رخ داده و منطبق بر سلولها و زبانههای پرارتفاع در ترازهای میانی نیست. بنابراین گرمایش بیدررو ناشی از نزول هوا نقشی در شکلگیری سلولها و زبانههای پرارتفاع ندارد. نتایج نشان میدهند که الگوهای ارتفاع ژئوپتانسیل در ترازهای میانی و فوقانی نمیتوانند به معنای پایداری تفسیر گردند، بلکه حاکی از صعود هوای گرم ناشی از گرمایش شدید محسوس سطح و ترازهای زیرین در این مناطق میباشند. از نتایج مهم این پژوهش ارائه ساختار و ماهیتی متفاوت بین واچرخند یا پرفشار روی دریای عرب و واچرخند ترازهای میانی روی خشکیهای عربستان میباشد. واداشت اساسی در واچرخند عربستان، گرمایش محسوس میباشد در حالی که تضاد دمایی خشکی- دریا و واداشتهای محلی نقش اساسی در شکلگیری پرفشار روی دریای عرب دارند.
https://www.ims-jmas.net/article_134557_e69704a2afa699e58afedd4d65d27b88.pdf
2020-09-20
129
147
10.22034/jmas.2021.290981.1143
پرارتفاع
پرفشار جنبحاره
گرمایش بیدررو
گرمایش محسوس
واچرخندهای جنبحاره
علی اکبر
گرمسیری مهوار
amahvar@ut.ac.ir
1
موسسه جغرافیا، دانشگاه تهران
AUTHOR
قاسم
عزیزی
ghazizi@ut.ac.ir
2
گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
حسین
محمدی
hmmohammadi@ut.ac.ir
3
گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
AUTHOR
مصطفی
کریمی احمدآباد
mostafakarimi.a@ut.ac.ir
4
گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه تهران، تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بگارگیری تصاویر ماهوارهای مادیس در منشأیابی و تعیین مسیر طوفانهای گردوغبار در غرب و جنوب غرب ایران
اخیراً وقوع طوفانهای گردوغبار در غرب و جنوب غرب کشور به وفورگزارش شده است. جمع آوری و تحلیل به هنگام اطلاعات گردوغبار در مدیریت بهینه برای مقابله و پیشگیری حائز اهمیت است. لذا در این تحقیق با هدف به روزرسانی اطلاعات و پایش و مسیر یابی گردوغبار در استان خوزستان و غرب کشور از دادههای اقلیمی و سنجش از دوری (دو دهه اخیر) استفاده شد. استان خوزستان دارای 20 ایستگاه سینوپتیک میباشد. در این تحقیق از دادههای ساعتی در بازه زمانی 2010 تا 2017 استفاده شد، دادههای ماهوارهای سنجنده مادیس محصول MOD021KM در تاریخهای مطابق با روزهای گردغباری ثبت شده در ایستگاه، تهیه گردید. جهت بارزسازی گردوغبار، ترکیب رنگی واقعی و شاخصهای گردوغباری(BTD ، NDDI) اعمال شد، سپس با استفاده از مدل هواشناسی HY SPLIT مسیر و منشاء طوفان گردوغبار در سه تراژکتوری ارتفاعی بررسی و ردیابی گردید. پس از پایش گردوغبار، همبستگی شاخصهای گردوغبار با متغیرهای مستقل (پارامترهای هواشناسی) مورد بررسی قرارگرفت، نتایج همبستگی نشان داد پارامترهای هواشناسی دما و رطوبت رابطهای با گردوغبارهای استان خوزستان و غرب کشور نداشتهاند، و از کشورهای همسایه عراق، عربستان، سوریه و اردن وارد شده است بنابراین میتوان گردو غبار را پدیدهای خارجی محسوب کرد.
https://www.ims-jmas.net/article_134558_108764dbf4e76ddffcfc7a827514fa95.pdf
2020-09-20
148
160
10.22034/jmas.2021.291587.1144
سنجش از دور
دادههای مادیس
شاخص گردوغبار
مدل HYSPLIT
بهناز
قادری
behnaz.ghaderi@srbiau.ac.ir
1
Science and Research Branch, Daneshgah Blvd, Simon Bulivar Blvd, Tehran
AUTHOR
زهرا
عزیزی
zsazizi@yahoo.com
2
Science and Research Branch, Daneshgah Blvd, Simon Bulivar Blvd, Tehran
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و تحلیل همدیدی دماهای حداقل فرین شهرستان تبریز
جغرافیدانان بر این اصل معتقد هستند که تغییر اقلیم در قالب رخدادهای فرین بخصوص فرین دما پدیدار می گردد. شناخت تعاملات بین مؤلفه های مختلف گردشگری ، یکی از راهکار های مطلوبی است که برای بررسی تغییرات اقلیمی گردش عمومی جو مورد بررسی قرار می گیرد. تاوایی ، در عرض های میانی از جمله این مولفه ها می باشد. لذا هدف از این تحقیق تحلیل همدیدی دمای حداقل فرین شهرستان تبریز میباشد که با استفاده از دادههای میانگین روزانه طی دوره 1988 تا 2017 از ایستگاه همدیدی شهرستان تبریز، نقشه همدیدی ترکیبی (تراز 500 میلی بار، سطح زمین، امگا و تاوایی)که از نرم افزار GRADS تهیه و مورد بررسی قرار گرفته است.که ابتدا دادهها در نرمافزار SPSS با استفاده از روش سلسله مراتبی خوشه بندی و روزهای نماینده جهت بررسی موضوع مربوطه انتخاب شدند. نتایج تحقیق نشان دهنده ی تاثیرات تاوایی مثبت (در تراز 500 میلی بار) بر رخداد دماهای فرین که به دلیل وجود سامانه های بندالی، فرارفت هوای سرد عرض های بالا در تراز فوقانی و سیستم های پرفشار (آنتی سیکلون) در سطح زمین است. مقدار امگا در تراز 500 میل بار در کلیه روز ها در منطقه مورد مطالعه مثبت بوده است و در نهایت تاوایی مثبت در تراز 500 میلی بار باعث افت دما در سطح زمین گردیده علاوه برآن سامانههای آنتی سیکلونی در سطح زمین هم به دنبال آن باعث کاهش دما و رخداد فرین در ایستگاه شهرستان تبریز شده است.
https://www.ims-jmas.net/article_134556_49ea0a96802a444247a9758e23796725.pdf
2020-09-20
161
175
10.22034/jmas.2021.275487.1126
تحلیل همدیدی
دمای حداقل فرین
شهرستان تبریز
بتول
زینالی
zeynali.b@uma.ac.ir
1
دانشگاه محقق اردبیلی
LEAD_AUTHOR
هاجر
نوروزپرست
hajarnorouzparast.74@gmail.com
2
محقق اردبیلی
AUTHOR
سمیرا
مینائی
s.minaei70218@gmail.com
3
محقق اردبیلی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی تاثیر روش های پیش پردازش کننده در عملکرد تکنیک های محاسبات نرم در تخمین دمای نقطه شبنم
دمایی که در آن مقدار فشار بخار اشباع با فشار واقعی برابر است و رطوبت موجود در هوا بر اثر کاهش دما تبدیل به مایع میشود و بروی اجسام تشکیل میشود را دمای نقطه شبنم میگویند. همچنین، با توجه به معظل کم آبی در دنیا، تامین آب جهت رفع نیاز های اولیه بشر تبدیل به یک چالش جهانی شده است. از طرفی، با توجه به تعداد محدود ایستگاه های اندازهگیری نقطه شبنم، استفاده از روشهای مختلف با دقت قابل قبول مورد نیاز است. امروزه بکارگیری روش های هوشمند با توجه به توانایی آنها در برقراری ارتباط بین ورودی و خروجیها، مورد توجه بسیاری از محققین قرار گرفته اند. در این تحقیق، عملکرد دو روش ماشین بردار پشتیبان (SVM) و برنامه ریزی بیان ژن (GEP) برای پیش بینی دمای نقطه شبنم بررسی شد. همچنین از تبدیل موجک (WT) به عنوان یک روش پیش پردازش کننده داده ها به منظور بهبود نتایج استفاده شد. ارزیابی عملکرد مدلها با شاخص های آماری خطا نشان داد که مدلهای ترکیبی عملکرد بهتری نسبت به مدلهای منفرد داشتند. همچنین، مدل ترکیبی حاصل از موجک با روش برنامه نویسی بیان ژن (GEPW) در مقایسه با ماشین بردار پشتیبان (SVMW) از دقت کمتری برخوردار بود و در نهایت در میان مدلهای در نظر گرفته شده، مدل SVM_RBF^(W-Haar) با بالاترین دقت (98/0NSE= و 85/0RMSE=) توانست مقادیر دمای نقطه شبنم را تخمین بزند و به عنوان مدل برتر انتخاب گردید.
https://www.ims-jmas.net/article_134694_dc247ad159d87ce5733659914db14101.pdf
2020-09-20
175
187
10.22034/jmas.2021.279201.1130
دمای نقطه شبنم
ماشین بردار پشتیبان
برنامه نویسی بیان ژن
تبدیل موجک
محمد
تیموری
mohammadteymouri112@gmail.com
1
دانشگاه سیستان و بلوچستان
AUTHOR
علیرضا
قائمی
alireza_ghaemi@pgs.usb.ac.ir
2
دانشگاه سیستان و بلوچستان
AUTHOR
غلامرضا
عزیزیان
g.azizyan@eng.usb.ac.ir
3
دانشگاه سیستان و بلوچستان
AUTHOR
سید آرمان
هاشمی منفرد
hashemi@eng.usb.ac.ir
4
دانشگاه سیستان و بلوچستان
LEAD_AUTHOR