مقاله پژوهشی
اقلیم شناسی
رقیه ملکی مرشت؛ بهروز سبحانی
چکیده
تغییرات دمای بیشینه از مهم‌ترین فاکتورهای مؤثر در رشد گیاه و موج گرمایی به عنوان یکی از مخاطرات آب و هوایی بسیار آسیب‌زا، می‌توانند زیست بوم گیاهان را تحت تأثیر قرار دهند. هدف از پژوهش حاضر، پیش‌نگری دمای بیشینه و امواج گرمایی با رویکرد زیست بوم گیاهان در شهرهای سنندج و کرمانشاه طی سال‌های 2050-2020 براساس مدل CanESM2بود. بدین منظور ابتدا ...
بیشتر
تغییرات دمای بیشینه از مهم‌ترین فاکتورهای مؤثر در رشد گیاه و موج گرمایی به عنوان یکی از مخاطرات آب و هوایی بسیار آسیب‌زا، می‌توانند زیست بوم گیاهان را تحت تأثیر قرار دهند. هدف از پژوهش حاضر، پیش‌نگری دمای بیشینه و امواج گرمایی با رویکرد زیست بوم گیاهان در شهرهای سنندج و کرمانشاه طی سال‌های 2050-2020 براساس مدل CanESM2بود. بدین منظور ابتدا داده‌های حداکثر دمای روزانه شهرهای مذکور، طی سال‌های 2005-1961 از سازمان هواشناسی کشور اخذ و با استفاده از نرم افزار ریزگردان SDSM و مدل CanESM2 شبیه‌سازی گردیده و تحت مناسب‌ترین سناریوی RCP برای 31 سال آتی پیشبینی شد. سپس با برنامه نویسی در محیط نرم افزار MATLAB و اعمال شاخص Fumiaki بر داده‌های حداکثر دمای پیشبینی شده ، امواج گرمایی این شهرها طی سال-های 2020 تا2050 شناسایی گردید و به دو دسته امواج گرمایی بلند مدت و امواج گرمایی کوتاه مدت تقسیم شد. طبق شاخص‌های خطاسنجی، سناریوی 5/4 Rcpبرای سنندج و 5/8 Rcp برای کرمنشاه به عنوان کم خطاترین سناریوها جهت پیشبینی انتخاب شدند. براساس یافته‌ها، شهر سنندج و کرمانشاه از 2050-2020 امواج بلند مدت تجربه نخواهد کرد و حداکثر تداوم امواج گرمایی در سنندج 5 روزه و در کرمانشاه 4 روزه خواهد بود و امواج گرمایی کوتاه مدت 2 روزه بیشترین فراوانی را خواهد داشت. همچنین طی دوره پیشبینی شده، روند دمای حداکثر در هر دو شهر افزایشی و روند امواج گرمایی در سنندج افزایشی و در کرمانشاه کاهشی جزئی بود و بیشترین فراوانی رخ داد امواج گرمایی در این شهرها اغلب در ماه‌های سرد سال پیشبینی گردید.
مقاله پژوهشی
هواشناسی همدیدی
حسن حاجی محمدی
چکیده
به منظور بررسی ارتباط بین فعالیت جت جنب حاره با گرد و غبارهای شدید جنوب غرب ایران از داده های ایستگاه های واقع در منطقه طی یک بازه زمانی 16 ساله از 16 ایستگاه سینوپتیک استفاده شد. پس از استخراج دوره های غبارآلود با استفاده از داده های AOD سنجنده مودیس الگوی فضایی گردوغبار تهیه شد. برای تحلیل شرایط جوی نیز مولفه های موازی و نصف النهاری باد، ...
بیشتر
به منظور بررسی ارتباط بین فعالیت جت جنب حاره با گرد و غبارهای شدید جنوب غرب ایران از داده های ایستگاه های واقع در منطقه طی یک بازه زمانی 16 ساله از 16 ایستگاه سینوپتیک استفاده شد. پس از استخراج دوره های غبارآلود با استفاده از داده های AOD سنجنده مودیس الگوی فضایی گردوغبار تهیه شد. برای تحلیل شرایط جوی نیز مولفه های موازی و نصف النهاری باد، با مراجعه به مرکز ملی پیش بینی محیطی/ علوم جوی (NCEP/NCAR) داده های مورد نظر اخذ گردید. نتایج نشان داد دو الگو از رودباد جنب حاره در تولید گردوغبارهای منطقه فعالیت دارند. به طور کل دو الگوی زمستانه و تابستانه می توان نامگذاری نمود. از ویژگی های الگوی زمستانه قرارگیری جت با جهتی جنوب غرب- شمال شرق از شمال شرق آفریقا تا شمال شرق ایران گسترش یافته و جت تابستانه با قرارگیری در بالاتر از عرض 35 درجه جغرافیایی وگسترش آن به صورت مداری میتوان اشاره کرد. بیشترین همبستگی بین سرعت باد تراز 200 هکتوپاسکال بوده و همبستگی معکوس بین تاوایی نسبی تراز مذکور با گردوغبارهای منطقه مشاهده شد. ویژگی اصلی جت تابستانه نزول هوا و افزایش گرد و غبار و جت زمستانه صعود هوا و افزایش گردوغبار در منطقه است. در نهایت مشخص شد جت تابستانه از قدرت بیشتری در تولید گردوغبارهای منطقه برخوردار است. نتایج حاکی از آن بود که بر اساس قرارگیری جت جنب حاره بر روی منطقه که بر اساس تئوری پالمن و نیوتون اثبات شده بود، همگرایی و شارش گردوغبار توسط جت در منطقه بوجود می‌آید.
مقاله پژوهشی
هواشناسی کشاورزی
حسن رضائی؛ مجید حبیبی نوخندان؛ غلامعباس فلاح قالهری
چکیده
یکی از راه های کاهش بحران آب در کشاورزی به واسطه پایین بودن راندمان مصرف آن و استفاده بیش از حد منابع موجود، مدیریت آب در تأمین نیاز آبی گیاهان زراعی است در نواحی خشک که منابع آب محدود بوده و با مصرف بی رویه به مخاطره می افتد، تخمین نیاز آبی گیاهان با حداکثر دقت ممکن ضروری است. در این تحقیق، برای برآورد تبخیر‌و‌تعرق پتانسیل شمال شرق ...
بیشتر
یکی از راه های کاهش بحران آب در کشاورزی به واسطه پایین بودن راندمان مصرف آن و استفاده بیش از حد منابع موجود، مدیریت آب در تأمین نیاز آبی گیاهان زراعی است در نواحی خشک که منابع آب محدود بوده و با مصرف بی رویه به مخاطره می افتد، تخمین نیاز آبی گیاهان با حداکثر دقت ممکن ضروری است. در این تحقیق، برای برآورد تبخیر‌و‌تعرق پتانسیل شمال شرق ایران از روش فائو پنمن مونتیث، و جهت پهنه‌بندی تبخیر‌و‌تعرق از نرم افزار ArcGIS استفاده شد. داده های مورد نیاز این تحقیق از 15 ایستگاه هواشناسی وابسته به سازمان هواشناسی واقع در استان خراسان(رضوی، جنوبی، شمالی) جمع آوری شده است. این داده ها مربوط به سال های 1999 تا 2019 میلادی است و شامل مقادیر روزانه حداکثر و حداقل دمای هوا، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی و سرعت باد است. روزهایی که داده های ناقص داشتند، از تجزیه و تحلیل در این تحقیق حذف شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که میزان تبخیر و تعرق روزهای سال به طور میانگین از 0 تا 9/6 میلیمتر در روز متغیر میباشد و بیشترین تبخیر‌و‌تعرق در ماه‌های جولای(4/134) میلیمتر در ماه و کمترین تبخیر و تعرق در ماه ژانویه (7/18) میلیمتر در ماه اتفاق افتاده است. پهنه‌بندی تبخیر تعرق پتانسیل در محیط نرم افزار ArcGIS نشان داد بیشترین تبخیر و تعرق در جنوب غربی محدوده مورد مطالعه (طبس) و کمترین آن مربوط به شمال شرق منطقه مورد مطالعه (قوچان و بجنورد) میباشد.
مقاله پژوهشی
تغییر اقلیم
محمدرضا شیخ ربیعی؛ حمیدرضا پیروان؛ پیمان دانشکار آراسته؛ مهری اکبری؛ بهارک معتمدوزیری
چکیده
با توجه به زمان بر بودن و عدم صرفه اقتصادی استفاده از مدلهای دینامیکی، استفاده از روشهای ریزمقیاس نمایی آماری افزایش یافته است. در این پژوهش نتایج دو مدل ریزمقیاس نمایی CCT و SDSM در شبیه سازی مولفه های اقلیمی روزانه بارش، دمای حداکثر، حداقل و متوسط در حوزه آبخیز کرگانرود در استان گیلان مقایسه شده است. از اطلاعات هواشناسی ایستگاه سینوپتیک ...
بیشتر
با توجه به زمان بر بودن و عدم صرفه اقتصادی استفاده از مدلهای دینامیکی، استفاده از روشهای ریزمقیاس نمایی آماری افزایش یافته است. در این پژوهش نتایج دو مدل ریزمقیاس نمایی CCT و SDSM در شبیه سازی مولفه های اقلیمی روزانه بارش، دمای حداکثر، حداقل و متوسط در حوزه آبخیز کرگانرود در استان گیلان مقایسه شده است. از اطلاعات هواشناسی ایستگاه سینوپتیک بندرانزلی در دوره 2018-1975 به عنوان دوره مشاهداتی استفاده شد. با استفاده از مدل ریزمقیاس سازی CCT و مدل اقلیمی MIROC و مدل ریزمقیاس سازی SDSM و مدل اقلیمی CanESM2، پارامترهای روزانه بارش، دمای حداکثر، حداقل و متوسط منطقه مورد مطالعه تحت سناریوهای RCP2.6، RCP4.5 وRCP8.5 و به ترتیب در سه دوره آتی 2050-2026، 2075-2051 و 2100-2076 شبیه سازی و با دوره مشاهداتی مورد مقایسه قرار گرفت. به منظور بررسی روشهای ریزمقیاس نمایی از شاخص های ارزیابی NS، R² و RMSE استفاده شد. براساس معیارهای NS، R² و RMSE، مدل SDSM در ریزمقیاس نمایی دمای حداکثر، حداقل و متوسط و در بارش به غیر از مقدار فاکتور RMSE سناریوی RCP2.6 و در دوره آتی 2076-2051 در تمامی موارد نسبت به مدل CCT دارای خطای کمتری بوده و بهتر عمل می کند. نتایج حاصل از آزمون من ـ کندال نشان داد که روند تغییرات بارش و دما شبیه سازی شده در دوره های آتی در مدل CCT، معنی دارتر از مدل SDSM بوده و بیشترین میزان معنی داری به ترتیب مربوط به دمای حداکثر (22/3=Z) و دمای حداقل (14/4=Z) در سطح اطمینان بالای 95 درصد مربوط به RCP8.5 میباشد.
مقاله پژوهشی
هواشناسی همدیدی
حسن حاجی محمدی
چکیده
طی دهه‌های اخیر تئوری‌های جدیدی در پی شناسایی برهمکنش بین جریانات پوشن سپهری و وردسپهری مطرح شد. در همین راستا سعی شد تا به بررسی نقش واداشت های پوشن سپهری و وردسپهری تاوه قطبی در ارتباط با بارش‌های سنگین و فراگیر ایران پرداخته شود. بدین منظور از داده‌های شبکه‌بندی شده GPM برای الگوی فضایی بارش و داده‌های مرکز ملی پیشبینی محیطی/علوم ...
بیشتر
طی دهه‌های اخیر تئوری‌های جدیدی در پی شناسایی برهمکنش بین جریانات پوشن سپهری و وردسپهری مطرح شد. در همین راستا سعی شد تا به بررسی نقش واداشت های پوشن سپهری و وردسپهری تاوه قطبی در ارتباط با بارش‌های سنگین و فراگیر ایران پرداخته شود. بدین منظور از داده‌های شبکه‌بندی شده GPM برای الگوی فضایی بارش و داده‌های مرکز ملی پیشبینی محیطی/علوم جو(NCEP/NCAR) و مرکز پیش‌بینی‌های میان مدت اروپا(ECMWF) جهت تحلیل شرایط جوی استفاده شد. نتایج حاکی از آن بود گردش پوشن سپهری تاوه قطیی با تغییر شکل به حالت بیضوی و با تعمیق شدن هسته مرکزی تاوه قطبی، تاوایی پتانسیل و ناهنجاری ارتفاع ژئوپتانسیل پوشن سپهر زیرین وارد وردسپهر فوقانی شده است. با افزایش تاوایی پتانسیل و شارش آن از مرکز بیشینه خود از شمال شرق روسیه به منطقه، سبب تاخوردگی وردیست و در نهایت افت ژئوپتانسیل بر روی خاورمیانه شده است. شکل‌گیری ناهنجاری در دروه های همراه با بارش سنگین و فراگیر ایران را می توان بین 18 الی 20 روز قبل از وقوع این رویداد در پوشن سپهر میانی و فوقانی پیشبینی نمود. از طرفی تغییر فشار وردیست در منطقه قطب و خاورمیانه نشان داد که با افزایش فشار در وردیست قطبی با تاخیر 2 الی 3 روزه در روزهای همراه با بارش سنگین بر کاهش ارتفاع ژئوپتانسیل وردسپهری تاثیر می‌گذارد. در جریان جت جنب قطبی و انحنای آن نیز از عوامل هم در انتقال پایین سو و جنوب سوی تاوایی پتانسیل و در نهایت افزایش شیو سرعت جریان جت جنب حاره در منطقه می باشد.
مقاله پژوهشی
هواشناسی همدیدی
سارا کرمی؛ زهرا قصابی
چکیده
در این مطالعه پدیده شدید و گسترده گردوخاک در 12-18 مارس 2021 در بخش وسیعی از آسیا (خاورمیانه، آسیای مرکزی و شرقی) با استفاده از داده‌ها و تصاویر ماهواره‌ای، نقشه‌های همدیدی و برونداد مدل پخش HYSPLIT و مدل WRF-Chem بررسی شد. در روز 12 مارس همزمان با انتقال ذرات گردوخاک از عراق به ایران، گسیل گردوخاک از بیابان‌های عربستان آغاز شده و ذرات گردوخاک ...
بیشتر
در این مطالعه پدیده شدید و گسترده گردوخاک در 12-18 مارس 2021 در بخش وسیعی از آسیا (خاورمیانه، آسیای مرکزی و شرقی) با استفاده از داده‌ها و تصاویر ماهواره‌ای، نقشه‌های همدیدی و برونداد مدل پخش HYSPLIT و مدل WRF-Chem بررسی شد. در روز 12 مارس همزمان با انتقال ذرات گردوخاک از عراق به ایران، گسیل گردوخاک از بیابان‌های عربستان آغاز شده و ذرات گردوخاک به سمت کشورهای افغانستان، پاکستان و چین منتقل شدند. علاوه بر انتقال بلندبرد، گسیل گردوخاک از چشمه‌های محلی در مناطق مرزی کشورهای افغانستان، پاکستان، ایران و مناطق مرکزی ترکمنستان و مناطق غربی و مرکزی چین سبب افزایش شدت پدیده و گستردگی مناطق تحت تاثیر گردوخاک شد. در تحلیل همدیدی، مجموعه‌ای از سامانه‌های کم‌فشار در جنوب عربستان، جنوب و جنوب شرقی ایران، قرقیزستان و چین مشاهده می‌شود که سبب گسیل و انتقال گردوخاک در منطقه مورد مطالعه شده است. محصولات ماهواره کالیپسو نشان می‌دهند که در بخش وسیعی از منطقه واقع در مسیر ماهواره ذرات معلق گردوخاک وجود دارد و ابرهای موجود در جو منطقه نیز بیشتر از نوع همرفت عمیق و سیروس هستند. مدل WRF-Chem گسیل گردوخاک از عراق، سوریه و عربستان سعودی و مسیر انتقال آن را بدرستی شبیه‌سازی کرده و فعالیت چشمه‌های گردوخاک اطراف دریاچه هامون، کشور ترکمنستان و مناطق مرکزی چین در خروجی مدل قابل مشاهده است. سطح مقطع قائم غلظت گردوخاک و کمیت‌های رطوبت نسبی، سرعت باد و دمای پتانسیلی نشان‌دهنده نفوذ ذرات گردوخاک تا ترازهای بالای جو است که سبب انتقال بلند برد آنها تحت تاثیر سرعت بیشتر باد شده است.
