فرامرز خوش اخلاق؛ فرشاد پژوه؛ فرزانه جعفری؛ صنم کوهی
دوره 2، شماره 4 ، زمستان 1398، صفحه 272-286
چکیده
این پژوهش به‌منظور شناسایی الگوهای همدیدی مؤثر در ایجاد توفان‌های گردوخاک با داده‌های ساعتی میزان دید و با در نظر گرفتن کدهای هواشناسی مربوط به پدیده گردوخاک در 8 ایستگاه هواشناسی واقع در آذربایجان‌های شرقی و غربی توفان‌های گردوخاک برای یک دوره 14 ساله (2010-1996) استخراج شد. سپس با بهره‌گیری از داده‌های شبکه‌بندی شده مرکز پیش‌بینی‌های ...
بیشتر
این پژوهش به‌منظور شناسایی الگوهای همدیدی مؤثر در ایجاد توفان‌های گردوخاک با داده‌های ساعتی میزان دید و با در نظر گرفتن کدهای هواشناسی مربوط به پدیده گردوخاک در 8 ایستگاه هواشناسی واقع در آذربایجان‌های شرقی و غربی توفان‌های گردوخاک برای یک دوره 14 ساله (2010-1996) استخراج شد. سپس با بهره‌گیری از داده‌های شبکه‌بندی شده مرکز پیش‌بینی‌های جوی و اقیانوسی آمریکا ویژگی‌های پویشی- همدیدی هر یک از توفان‌های گردوخاکی مورد واکاوی قرار گرفت. تعیین منابع اصلی گردوخاک برای هر یک از توفان‌های منتخب با بهره‌گیری از مدل لاگرانژی ردیابی ذرات گردوخاک و با استفاده از روش ردیابی پسگرد به انجام رسید. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بیشتر توفان‌های گردوخاک شمال غرب کشور در فصل بهار و ماه مه (اردیبهشت) رخ می‌دهند. همچنین سال 2008 و 2009 بیشترین فراوانی روزهای گردوخاکی را داشته‌اند. از دیدگاه همدیدی مشخص شد فراگیری، تداوم و شدت توفان‌های گردوخاکی با موقعیت سامانه‌های کم‌فشار سطح زمین واقع بر روی غرب و جنوب غرب آسیا هماهنگ می‌باشد. در بررسی همدیدی توفان‌های گردوخاکی 3 الگوی فشار تراز دریا با آرایش‌های متفاوت، به‌عنوان الگوهای اصلی در زمان وقوع توفان‌ها مشخص گردید. نتایج حاکی از ایجاد شیو فشاری قوی ناشی از گسترش کم‌فشارهای گرم از عرض‌های جنوبی و پرفشارهای سرد عرض‌های بالایی به سمت غرب و جنوب غرب آسیا و بلند شدن ذرات گردوخاک از سطح زمین و وزش جریانات گرد و خاکی به سمت منطقه پژوهش با راستایی جنوب غربی به شمال شرقی توسط ناوه‌های کم‌عمق مستقر بر روی منابع گردوخاک در سوریه، عراق و عربستان در سطوح میانی وردسپهر است.
سید حسن میرهاشمی؛ مهدی پناهی؛ لیلا زارعی
دوره 2، شماره 4 ، زمستان 1398، صفحه 287-295
چکیده
در این پژوهش ارزیابی عملکرد مدل درختی M5P در تخمین سه پارامتر تبخیرتعرق پتانسیل، دمای کمینه و بیشینه انجام شد. داده‌های مورد استفاده از اطلاعات هواشناسی ایستگاه سینوپتیک ساری طی دوره 30 ساله از سال 1367 تا 1397 به صورت ماهانه مورد استفاده قرار گرفت. با توجه به نتایج مدل M5P با ضریب همبستگی برابر 92/0، ریشه میانیگن خطا برابر 25/0 و متوسط مطلق ...
بیشتر
در این پژوهش ارزیابی عملکرد مدل درختی M5P در تخمین سه پارامتر تبخیرتعرق پتانسیل، دمای کمینه و بیشینه انجام شد. داده‌های مورد استفاده از اطلاعات هواشناسی ایستگاه سینوپتیک ساری طی دوره 30 ساله از سال 1367 تا 1397 به صورت ماهانه مورد استفاده قرار گرفت. با توجه به نتایج مدل M5P با ضریب همبستگی برابر 92/0، ریشه میانیگن خطا برابر 25/0 و متوسط مطلق خطا برابر 12/0 دارای عملکرد بهتری در پیش‌بینی تبخیر تعرق پتانسیل نسبت به پیش‌بینی دمای کمینه و بیشنه بوده است. با توجه به آنالیز حساسیت، الگوریتم M5P با متغییرهای ورودی شامل دمای متوسط، ساعات آفتابی، درصد رطوبت هوا، دمای نقطه شبنم و کمبود فشار بخار اشباع دارای بیشترین و با متغییرهای ورودی ساعات آفتابی و سرعت باد دارای کمترین عملکرد درست در پیش‌بینی تبخیر تعرق پتانسیل بوده است. همچنین مشخص شد که پارامتر سرعت باد تأثیر منفی در عملکرد پیش‌بینی مدل M5P در مقدار تبخیر تعرق پتانسیل داشته است.
فاطمه خیاطیان یزدی؛ غلامعلی کمالی؛ سید مجید میررکنی؛ محمد حسین معماریان
دوره 2، شماره 4 ، زمستان 1398، صفحه 296-318
چکیده
هدف مطالعه حاضر ارزیابی عملکرد مدل اقلیمی منطقه‌ای (RegCM4.5) با شش پارامترسازی مختلف جهت شبیه‌سازی دمای هوای نزدیک سطح زمین و بارش در منطقه شمال و غرب ایران در دوره آماری 2015-1986 در مقطع زمانی فصلی انجام شد. در این بررسی از داده‌های بازتحلیل NNRP2 به عنوان شرایط اولیه و مرزی مدل اقلیمی RegCM4.5 و همچنین شش طرحواره پارامترسازی مختلف برای شبیه‌سازی ...
بیشتر
هدف مطالعه حاضر ارزیابی عملکرد مدل اقلیمی منطقه‌ای (RegCM4.5) با شش پارامترسازی مختلف جهت شبیه‌سازی دمای هوای نزدیک سطح زمین و بارش در منطقه شمال و غرب ایران در دوره آماری 2015-1986 در مقطع زمانی فصلی انجام شد. در این بررسی از داده‌های بازتحلیل NNRP2 به عنوان شرایط اولیه و مرزی مدل اقلیمی RegCM4.5 و همچنین شش طرحواره پارامترسازی مختلف برای شبیه‌سازی استفاده شد. نتایج نشان داد که مدل RegCM4.5 از پتانسیل مناسبی برای شبیه سازی میانگین بارش و دمای سطح زمین برای منطقه شمال و غرب ایران برخوردار است. با توجه به شبیه‌سازی‌های دمای سطح زمین، با استفاده از داده‌های مدل پس از اعمال پس‌پردازش با طرحواره‌های هولتسلاگ- گرل و هولتسلاگ- کو، در مقایسه با سایر شبیه‌سازی‌ها، روی منطقه مورد مطالعه عملکرد بهتری حاصل شد، به طوی‌که برای میانگین بارش فصلی، طرحواره امانوئل در کنار دو طرحواره هولتسلاگ و UW PBL با همبستگی بین 0.55-0.75 و انحراف معیار نرمال نزدیک به 1، پیشنهاد می‌شود. همچنین این تحقیق بر آن است تا با توسعه یک سامانه همادی چندفیزیکی برای مدل RegCM4.5 عملکرد آن را در شبیه‌سازی دما و بارش در منطقه شمال و غرب ایران بررسی کند. بررسی عدم قطعیت مدلRegCM4.5 در پیش‌بینی همادی دما و بارش نشان می‌دهد که با ترکیب طرحواره‌های فیزیکی، می‌توان دامنه عدم قطعیت مدل را کاهش داد و به نتایج پیش‌بینی قابل اعتمادتری از دما و بارش دست یافت. به طوری که برای پیش‌بینی همادی دما طرحواره‌های UW PBL-Grell و Holtslag PBL-Emanuel و برای پیش‌بینی همادی بارش طرحواره Holtslag PBL-Emanuel از عملکرد مناسبی برخوردار بود.
مطهّره زرگری؛ علیرضا انتظاری؛ عباس مفیدی؛ محمّد باعقیده
دوره 2، شماره 4 ، زمستان 1398، صفحه 319-334
چکیده
مدل RegCM4، مطالعه بارش شدید به عنوان یکی از پدیده های جوی را به منظور تغییر الگوی کشت برای مصرف بهینه آب با استفاده از داده های مختلفی شامل داده های بارندگی، NCEP/NCAR، TRMM، RegCM4، آفرودیت، جو بالا و نهایتاً، داده جهاد کشاورزی فراهم می کند. در ادامه، از روش آستانه بارش استفاده شد و نمودار درصد بارش فصلی، نقشه های بارش شدید و پهنه بندی تهیه شد. ...
بیشتر
مدل RegCM4، مطالعه بارش شدید به عنوان یکی از پدیده های جوی را به منظور تغییر الگوی کشت برای مصرف بهینه آب با استفاده از داده های مختلفی شامل داده های بارندگی، NCEP/NCAR، TRMM، RegCM4، آفرودیت، جو بالا و نهایتاً، داده جهاد کشاورزی فراهم می کند. در ادامه، از روش آستانه بارش استفاده شد و نمودار درصد بارش فصلی، نقشه های بارش شدید و پهنه بندی تهیه شد. نتایج بیانگر آن است که درصد بارش فصلی در فصول بهار و زمستان به ترتیب دارای روند صعودی و نزولی می باشد و ایستگاه های بیرجند، نهبندان و قائن در فصل بهار دارای بالاترین درصد می باشند. همچنین، در نقشه های جوی شدت جریانات جوی منجر به وقوع بارش شدید شده که مدل RegCM4 نیز آن را شبیه سازی کرده که در نقشه مشاهداتی دارای مقادیر قابل قابل ملاحظه ای می باشد و مقادیر رطوبت بر روی نقشه های CAPE و ترمودینامیکی افزایش یافته است. همچنین، ضریب رگرسیون بین میانگین بارش با عملکرد، تولید و سطح زیر کشت محصولات رابطه مثبت را نشان می دهد و در شهرستان های بیرجند، قائن و نهبندان که مقدار بارش در آن بیشتر بوده است محصولات کشاورزی نیز عملکرد بهتری را نشان می دهند. بنابراین، شناسایی اوج نیاز آبی محصولات در زمانی که بارش شدید رخ می دهد به طور قابل ملاحظه ای می تواند نیاز آب گیاهان را تامین کند و پیشنهاد می شود با تغییر الگوی کشت از محصولاتی مانند عناب، زرشک و زعفران که با شرایط اقلیمی و منطقه‌ای سازگارترند، استفاده شود.
سهیلا جوانمرد؛ الهام یاراحمدی؛ لیلی خزانه داری
دوره 2، شماره 4 ، زمستان 1398، صفحه 335-354
چکیده
انرژی خورشیدی یکی از منابع رایگان در دسترس و بدون آلودگی است که در شرایط اقلیمی کنونی می‌توان از آن به عنوان جایگزینی برای سوخت‌های فسیلی استفاده کرد. هدف از انجام این پژوهش، برآورد مکانی و زمانی انرژی خورشیدی با تاکید بر دشت‌ها در پهنه ایران زمین است. بدین منظور میزان ابرناکی و ساعات آفتابی طی دوره 30، 20 و 10 ساله به ترتیب برای 51، 146 ...
بیشتر
انرژی خورشیدی یکی از منابع رایگان در دسترس و بدون آلودگی است که در شرایط اقلیمی کنونی می‌توان از آن به عنوان جایگزینی برای سوخت‌های فسیلی استفاده کرد. هدف از انجام این پژوهش، برآورد مکانی و زمانی انرژی خورشیدی با تاکید بر دشت‌ها در پهنه ایران زمین است. بدین منظور میزان ابرناکی و ساعات آفتابی طی دوره 30، 20 و 10 ساله به ترتیب برای 51، 146 و 218 ایستگاه و ساعت روشنایی برای 403 ایستگاه به صورت ماهانه و سالانه برآورد و در محیط GIS پهنهبندی شد. نتایج حاصل از بررسی و مطالعه سه پارامتر متوسط ساعات ابرناکی، ساعات آفتابی و ساعات روشنایی نشان می‌دهد که بیشترین پتانسیل بهرهبرداری از انرژی خورشیدی از نظر زمانی در فصل تابستان و بعد از آن بهار است. از نظر مکانی نیز این پتانسیل بهترتیب در دشت‌های مناطق نیمه جنوبشرقی و شرقی، مرکزی و جنوب-غربی ایران مشاهده می‌شود. همچنین تمام تغییرات زمانی و مکانی سه پارامتر مزبور با سامانه‌های اقلیمی ایران و موقعیت خورشید ارتباط مستقیم دارد.
محمد مرادی؛ پرویز رضازاده
دوره 2، شماره 4 ، زمستان 1398، صفحه 355-366
چکیده
در این پژوهش داده‌های دمای خشک و نم‌نسبی همزمان ایستگاه بوشهر ساحلی در دوره آماری 2017-1993 برای برآورد مقادیر متناظر با احتمالات 95/0 و 99/0 منحنی تجمعی که در طراحی تهویه مطبوع در سازه‌های بزرگ کاربرد دارد، بررسی شد. برای اینکار از روش‌های گرافیکی و آماری استفاده شد. برای تعیین نم‌نسبی همزمان از میانگین نم نسبی مربوط به دمای برآورد شده ...
بیشتر
در این پژوهش داده‌های دمای خشک و نم‌نسبی همزمان ایستگاه بوشهر ساحلی در دوره آماری 2017-1993 برای برآورد مقادیر متناظر با احتمالات 95/0 و 99/0 منحنی تجمعی که در طراحی تهویه مطبوع در سازه‌های بزرگ کاربرد دارد، بررسی شد. برای اینکار از روش‌های گرافیکی و آماری استفاده شد. برای تعیین نم‌نسبی همزمان از میانگین نم نسبی مربوط به دمای برآورد شده استفاده شد. نتایج نشان داد که روش آماری که در تعیین دمای خشک متناظر با احتمالات مختلف از کل داده‌های سال استفاده می‌کند، نسبت به روشی که از داده‌های فصل و ماه گرم استفاده می‌کنند، برآورد مناسبتری است ولی نسبت به روش گرافیکی، مقادیر بیشتری را بدست می‌دهد. این تفاوت به سبب قرار گیری داده‌های بیشینه در بالای منحنی برازش شده در روش آماری و استفاده از داده‌های دیدبانی در روش گرافیکی رخ داده است. به سبب وجود روند صعودی در دمای خشک و دمای متاظر با احتمالات مختلف، در مناطق ساحلی بوشهر در طراحی تهویه مطبوع در سازه‌هائی با طول عمر پنجاه سال، دمای متناظر با احتمالات 95/0 و 99/0 منحنی تجمعی، به ترتیب 7/1 و 8/1 درجه سلسیوس باید بیشتر از دمائی باشد که به کمک روش گرافیکی معمول و بی‌توجه به روند افزایشی نم نسبی برآورد می‌شود. بنابراین ضمن توصیه به استفاده از روش گرافیکی تعمیم یافته این مقاله، پیشنهاد می‌شود که دمای خشک متناظر با پنج و یک درصد، به ترتیب 1/37 و 2/39 درجه سلسیوس و نم‌نسبی متناظر با آن 0/55 و 0/52 درصد در نظر گرفته شود.