مقاله پژوهشی
امیرحسین مشکوتی؛ شیما فطرس؛ غلامعلی کمالی؛ عبدالله صداقت کردار
دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1398، صفحه 93-113
چکیده
اثر دور پیوندی دو نوسان اطلس شمالی (NAO) و مَدِن-جولیَن (MJO) بر آلودگی هوای کلان شهر تهران طی دوره آماری 2013-1984 بررسی شد جهت تبیین این ارتباط ابتدا با محاسبه ی بیشینه هم بستگی، تاخیر زمانی تاثیر این نوسانات بر آلودگی هوای تهران محاسبه شد. با استفاده از روش های آماری بوت استرپ و تبدیل موجک، بی هنجاریهای پارامترهای هواشناختی مؤثر بر شکل گیری ...
بیشتر
اثر دور پیوندی دو نوسان اطلس شمالی (NAO) و مَدِن-جولیَن (MJO) بر آلودگی هوای کلان شهر تهران طی دوره آماری 2013-1984 بررسی شد جهت تبیین این ارتباط ابتدا با محاسبه ی بیشینه هم بستگی، تاخیر زمانی تاثیر این نوسانات بر آلودگی هوای تهران محاسبه شد. با استفاده از روش های آماری بوت استرپ و تبدیل موجک، بی هنجاریهای پارامترهای هواشناختی مؤثر بر شکل گیری دوره‌های حاد آلودگی هوا و همچنین خصایص و ویژگی های برجسته در الگوهای مذکور در سطوح مختلف جوّی مشخص گردید. سپس ارتباط مابین ناهنجاریهای موثر بر آلودگی هوا باشرایط مساعد جهت وقوع فازهای مختلف دو نوسانNAO وMJO بررسی شد.با توجه به یافته ها و الگوهای به دست آمده دریافتیم که تجمع آلاینده ها با منشا محلی در فصول سرد و گرم سال با فاز مثبت NAO و دور شدن جریانات گرم و مرطوب غربی از خاورمیانه و همچنین فاز مثبت MJO به خصوص فاز چهارم و عزیمت سلول همرفتی به سوی شرق اقیانوس هند، که شرایط را جهت نزول و تجمع آلاینده های محلی فراهم می نماید، همراه بوده است. از سوی دیگر فرونشست آلاینده ها با منشا فرامحلی غالبا با سهمی یکسان از فازهای مثبت و منفی NAO روی داده‌اند. البته در اکثر نمونه های مورد بررسی تغییر فاز از مثبت به منفی مساعدترین شرایط برای این فرونشینی را فراهم نموده است. همچنین فاز منفیMJO به خصوص فاز اول آن و قرارگرفتن سلول همرفتی در نزدیکترین فاصله نسبت به مناطق بیابانی کشورهای همسایه ی غربی و جنوبغربی ایران در وقوع این شرایط مؤثر بوده است.
مقاله پژوهشی
صدیقه برارخان‌پور؛ خلیل قربانی؛ میثم سالاری‌جزی؛ لاله رضایی‌قلعه
دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1398، صفحه 114-128
چکیده
سری زمانی داده‌های هواشناسی شامل وقایعی با شدت‌های مختلف می‌باشد که گرمایش جهانی ناشی از تغییر اقلیم می‌تواند تأثیر متفاوتی را بر بخش‌های مختلف آن داشته باشد. تغییرات ممکن است در بخش‌های مختلف سری داده‌ها یکنواخت نباشد و یا در بخشی از سری، تغییرات افزایشی و در بخش دیگری تغییرات کاهشی باشد و در مجموع در کل سری تغییری ایجاد نشود. ...
بیشتر
سری زمانی داده‌های هواشناسی شامل وقایعی با شدت‌های مختلف می‌باشد که گرمایش جهانی ناشی از تغییر اقلیم می‌تواند تأثیر متفاوتی را بر بخش‌های مختلف آن داشته باشد. تغییرات ممکن است در بخش‌های مختلف سری داده‌ها یکنواخت نباشد و یا در بخشی از سری، تغییرات افزایشی و در بخش دیگری تغییرات کاهشی باشد و در مجموع در کل سری تغییری ایجاد نشود. بر این اساس استفاده از روش رگرسیون خطی معمولی و یا آزمون‌های ناپارامتری جهت تشخیص روند که فقط روی میانگین یا میانه از سری داده‌ها تمرکز می‌کنند، ممکن است به نتایج درستی نینجامد. از این‌رو روش رگرسیون چندکی جهت بررسی روند در چندک‌های سری زمانی داده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. گرگان از قطب‌های مهم کشاورزی در ایران است که هرگونه تغییرات دمایی می‌تواند بر گیاهان زراعی و باغی آن منطقه تأثیرگذار باشد. برای این منظور، در این پژوهش حداقل و حداکثر دمای روزانه در دوره ۳۴ساله (۱۳۶۳-۱۳۹۷) ایستگاه سینوپتیک هاشم‌آبادگرگان مورد استفاده قرارگرفت تا در مقیاس فصلی هرگونه تغییرات روند در سری داده‌ها با استفاده از رگرسیون چندکی و رگرسیون خطی بررسی شوند. نتایج نشان داد که همه‌ی فصل‌ها در حال گرم شدن هستند و این افزایش دما در فصل تابستان به مقدار بیشتر، اما در فصل بهار به میزان کمتر می‌باشد. همچنین مقادیر حدی بالا، یعنی روزهای گرم از شیب روند تندتری برخوردار هستند. براساس نتایج رگرسیون چندکی می‌توان نتیجه گرفت که شریط اقلیمی دما در گرگان در حال تغییر است و این منطقه به سمت گرم شدن پیش می‌رود.
مقاله پژوهشی
سید محمود حسینی صدیق؛ مسعود جلالی
دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1398، صفحه 129-145
چکیده
میزان گسترش مناطق گرمسیری و متعاقب آن خشک شدن مناطق نیمه‌گرمسیری زیر شاخه‌های فرونشینی سلول هادلی رو به افزایش است، به منظور بررسی میزان گسترش قطب‌سو چرخش سلول هادلی در نیمکره جنوبی از داده‌های تابش موج بلند خروجی زمین، فشار سطح دریا، تبخیر، بارش، مؤلفه مداری، مؤلفه نصف‌النهاری، امگا و دمای سطح تروپوپاوز استفاده شده است. داده ...
بیشتر
میزان گسترش مناطق گرمسیری و متعاقب آن خشک شدن مناطق نیمه‌گرمسیری زیر شاخه‌های فرونشینی سلول هادلی رو به افزایش است، به منظور بررسی میزان گسترش قطب‌سو چرخش سلول هادلی در نیمکره جنوبی از داده‌های تابش موج بلند خروجی زمین، فشار سطح دریا، تبخیر، بارش، مؤلفه مداری، مؤلفه نصف‌النهاری، امگا و دمای سطح تروپوپاوز استفاده شده است. داده های مذکور در بازه زمانی 40 ساله (1979-2018) از پایگاه دادهای ECMWF نسخه (ERA5) اخذ شده است. یافتهها نشان داد که هر سال، مرز بیرونی سلول هادلی به طور متوسط به اندازه o032/0- درجه جنوبی افزایش مییابد. به طور کلی، مطالعه نشان داد لبه سلول هادلی در نیمکره جنوبی، 1 تا 5/3 درجه عرض جغرافیایی افزایش یافته است و از سال 1999 شدت روند افزایشی چرخش سلول هادلی در این نیمکره به عرضهای بالاتر بیشتر شده است؛ بیشترین گسترش عرض جغرافیایی چرخش سلول هادلی طی سال های 1999، 2001 و 2011 تا عرض جغرافیایی o5/33- درجه جنوبی مشاهده شده است. در نتیجه، افزایش خشکی و مخاطرات آب و هوایی در آینده قابل پیش بینی است.
مقاله پژوهشی
حدیثه بابائی؛ میلاد جانعلی پور؛ نادیا عباس زاده طهرانی
دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1398، صفحه 146-161
چکیده
وجود پوشش ابر و سایه آن، مسئله‌ای فراگیر و غیرقابل اجتناب در تصاویر اپتیکی ماهواره‌های مختلف است که سبب عدم مشاهده درست مناطق زمینی می‌شود. ایجاد الگوریتم‌های دقیق و خودکار برای تشخیص ابر و سایه آن در این نوع تصاویر، که طیف بسیار وسیعی از داده‌های سنجش‌ازدوری را تشکیل می‌دهند، امری بسیار ضروری است. از جمله تصاویر ماهواره‌ای ...
بیشتر
وجود پوشش ابر و سایه آن، مسئله‌ای فراگیر و غیرقابل اجتناب در تصاویر اپتیکی ماهواره‌های مختلف است که سبب عدم مشاهده درست مناطق زمینی می‌شود. ایجاد الگوریتم‌های دقیق و خودکار برای تشخیص ابر و سایه آن در این نوع تصاویر، که طیف بسیار وسیعی از داده‌های سنجش‌ازدوری را تشکیل می‌دهند، امری بسیار ضروری است. از جمله تصاویر ماهواره‌ای که به دلیل دسترسی راحت و رایگان، قدرت تفکیک مناسب، تنوع باندی و دید وسیع تصاویر آن، در مطالعات مختلف به‌طور گسترده مورداستفاده قرار می‌گیرد تصاویر لندست8 است. شناسایی ابر در تصاویر ماهواره‌ای لندست8 قبل از انجام هر پردازشی اولویت دارد. ازاینرو، در این تحقیق با استفاده از روش حد آستانه گذاری و با استفاده از دو باند جدیدی که این ماهواره نسبت به ماهواره‌های قبلی لندست در اختیار کاربران قرار داده است، روشی جدید برای تشخیص ابر و سایه آن ایجادشده است که علیرغم سادگی روش، دقت خوبی (صحت کلی بالاتر از 97%) را در مناطق موردمطالعه ارائه می‌دهد.
مقاله پژوهشی
نجات زیدعلی نژاد؛ حمیدرضا ناصری؛ علیرضا شکیبا؛ فرشاد علیجانی
دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1398، صفحه 162-178
چکیده
یادگیری و اعمال روش‌های ریزمقیاس‌نمایی در مطالعات اقلیمی، در کنار به روزرسانی مداوم و فرمت خروجی نامناسب بیشتر روش‌ها و عدم دسترسی به داده‌های برخی ایستگاه‌های مشاهده‌ای وقت‌گیر و طاقت‌فرسا است. با این وجود ناسا با ارائه مجموعه داده جدید ریزمقیاس‌شده NEX-GDDP تحت سناریوهای مسیر غلظت معرف، با دو سناریوی RCP4.5 و RCP8.5، و وضوح مکانی 625 ...
بیشتر
یادگیری و اعمال روش‌های ریزمقیاس‌نمایی در مطالعات اقلیمی، در کنار به روزرسانی مداوم و فرمت خروجی نامناسب بیشتر روش‌ها و عدم دسترسی به داده‌های برخی ایستگاه‌های مشاهده‌ای وقت‌گیر و طاقت‌فرسا است. با این وجود ناسا با ارائه مجموعه داده جدید ریزمقیاس‌شده NEX-GDDP تحت سناریوهای مسیر غلظت معرف، با دو سناریوی RCP4.5 و RCP8.5، و وضوح مکانی 625 کیلومترمربع خروجی 21 مدل اقلیمی را تهیه و در دسترس قرار داده است. در این مقاله، ابتدا با استفاده از این مجموعه داده بارش، دمای حداقل و دمای حداکثر برای دوره پایه (1990-1961) و آتی (2050-2021) تحت سناریوهای RCP4.5 و RCP8.5 برای گستره لالی، استان خوزستان، به دست آمد. داده‌های به دست آمده با استفاده از داده‌های مشاهده‌ای صحت‌سنجی شدند که نتایج بیانگر مناسب بودن خروجی مدل‌های اقلیمی در شبیه‌سازی متغیرهای اقلیمی، بویژه دما، در گستره لالی می‌باشد. برای دوره پایه، دوره آتی با سناریوی RCP4.5 و دوره آتی با سناریوی RCP8.5 میانگین بارش به ترتیب 66/28، 41/27 و 27 میلیمتر در ماه و دمای میانگین به ترتیب 18/14، 98/15 و 31/16 درجه سانتیگراد خواهد بود. نتایج مدل بارش- رواناب بیانگر توانایی مناسب مدل IHACRES در شبیه‌سازی رودخانه تراز- هرکش با ضریب تعیین 6/0 و ضریب تعیین ماهیانه 9/0 برای دوره واسنجی و ضریب تعیین 51/0 برای دوره صحت‌سنجی، با در نظر گرفتن داده‌های مشاهده‌ای که فقط یک روز در ماه اندازه‌گیری شده‌اند، می‌باشد. آبدهی رودخانه تراز- هرکش برای دوره پایه، دوره آتی با سناریوی RCP4.5 و دوره آتی با سناریوی RCP8.5 به ترتیب 340، 304 و 295 لیتر در ثانیه خواهد بود.
مقاله پژوهشی
زهرا شیرمحمدی علی اکبرخانی؛ سید فرهاد صابر علی؛ حسین نستری نصرآبادی
دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1398، صفحه 179-191
چکیده
هدف اصلی این مطالعه ارزیابی داده‌های بارش از محصولات اندازه‌گیری بارش جهانی (GPM) و مأموریت اندازه‌گیری باران گرمسیری (TRMM-3B42 V7) با داده‌های باران‌سنجی و مقایسه دو مدل کاربردی در ارزیابی مکانی این داده‌ها به‌منظور پهنه‌بندی بارش در آب‌وهوای نیمه‌خشک استان خراسان رضوی است. داده‌های بارش اندازه‌گیری شده از 13 ایستگاه سینوپتیک در ...
بیشتر
هدف اصلی این مطالعه ارزیابی داده‌های بارش از محصولات اندازه‌گیری بارش جهانی (GPM) و مأموریت اندازه‌گیری باران گرمسیری (TRMM-3B42 V7) با داده‌های باران‌سنجی و مقایسه دو مدل کاربردی در ارزیابی مکانی این داده‌ها به‌منظور پهنه‌بندی بارش در آب‌وهوای نیمه‌خشک استان خراسان رضوی است. داده‌های بارش اندازه‌گیری شده از 13 ایستگاه سینوپتیک در استان خراسان رضوی برای مدت 2 سال، از ژانویه 2015 تا دسامبر 2016 جمع‌آوری‌شده و با داده‌های سالانه GPM و TRMM-3B42 V7 موجود مقایسه شده است. به‌منظور ارزیابی کارایی دو مدل وزن دهی معکوس فاصله (IDW) و کریجینگ برای پهنه‌بندی بارش سالیانه در این استان از روش‌های آماری مانند ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و میانگین خطا (ME) در نرم‌افزار GIS استفاده گردید. نتایج آنالیزهای آماری مقایسه دو روش با داده‌های تولیدات ماهواره‌ای نشان داد که در مقیاس سالانه نتایج شاخص‌های آماری داده‌های ماهواره TRMM به داده‌های ماهواره GPM نزدیک می‌باشد اما ماهواره TRMM داده‌های بارش را با ضریب همبستگی کمی بالاتر و بایاس نسبی کمتری نسبت به ماهواره GPM شبیه‌سازی می‌نماید. همچنین نتایج نشان داد که در هر سه داده بارش روش کریجینگ نسبت به روش وزن دهی معکوس فاصله میان یابی را با دقت بالاتری انجام می‌دهد. در هر دو روش میان یابی، پهنه‌بندی داده‌های GPM با خطای بسیار کمتری انجام گرفت. این مطالعه نشان داد که در میانگین بارش سالیانه هر دو تولیدات بارش ماهواره‌ای TRMMو GPM می‌تواند در برآورد بارش مورداستفاده قرار گیرد و به‌طور بالقوه می‌تواند یکی از منابع قابل‌اطمینان برای مدل‌سازی هیدرولوژیکی باشد.
