مقاله پژوهشی
فرانک بهرامی؛ عباس رنجبر سعادت آبادی؛ امیرحسین مشکوتی؛ غلامعلی کمالی
دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1397، صفحه 1-12
چکیده
در این مطالعه پارامتر شار فعالیت موج راسبی برای بررسی بودجه، مسیر و شدت امواج راسبی ورودی به خاورمیانه و ایران و ارتباط آن با بی‌هنجاری مثبت بارش کشور در آوریل و می سال 2018 استفاده شده است.دوره خشک (آوریل و می 2008)،جهت مقایسه وضعیت شار نسبت به دوره تر انتخاب گردید.از دادههای بارش سازمان هواشناسی برای محاسبه بی‌هنجاری بارش و دادههای ...
بیشتر
در این مطالعه پارامتر شار فعالیت موج راسبی برای بررسی بودجه، مسیر و شدت امواج راسبی ورودی به خاورمیانه و ایران و ارتباط آن با بی‌هنجاری مثبت بارش کشور در آوریل و می سال 2018 استفاده شده است.دوره خشک (آوریل و می 2008)،جهت مقایسه وضعیت شار نسبت به دوره تر انتخاب گردید.از دادههای بارش سازمان هواشناسی برای محاسبه بی‌هنجاری بارش و دادههای NCAR/NCEP برای محاسبه شار فعالیت موج استفاده شد.نتایج نشان داد که دو عامل همگرایی(واگرایی)شار فعالیت موج و چشمه‌ها و چاهه‌های انرژی اداره کننده بودجه انرژی در منطقه مدیترانه هستند.در هر دو دوره،فعالیت پیچکی بر روی اقیانوس اطلس وجود دارد،در دوره تر،فعالیت بر روی اطلس شدیدتر بوده و یک منطقه واگرایی شدید موج(چشمه موج)بر روی شرق اقیانوس ایجاد شده است.امواج ورودی از سمت اطلس با گذر از مدیترانه ایران را فراگرفته و شرایط را برای فعالیت سیستم‌های بارشی مهیا می‌سازند.فعالیت پیچکی بر روی غرب اطلس در ماههای خشک بسیار ضعیف‌تر میباشد.بنابراین همگرایی تابع جریان موج بر روی اطلس و همچنین ضعیف بودن فعالیت موج روی این مناطق و واگرایی تابع جریان بر روی شرق مدیترانه و ایران و همینطور عدم حضور فعالیت پیچکی مناسب بر روی این مناطق،منطقه را مستعد بی بارشی شدیددردوره خشک نموده است.
مقاله پژوهشی
محمد حسین معماریان؛ شهین حاتمی
دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1397، صفحه 13-24
چکیده
جریان هوا و پراکندگی آلاینده در یک خیابان باریک در شهر یزد، با استفاده از جفت‌کردن یک مدل دینامیک سیالات محاسباتی (مدل فلوئنت) با یک مدل میان‌مقیاس جوی (WRF) بررسی عددی شده است. مدل WRF از ساعت 8 صبح، 12 ژانویه 2015 برای 72 ساعت اجرا و مدل فلوئنت برای محاسبه میدان جریان در ساعت 9 صبح، 13 ژانویه 2015 با مدل WRF جفتشده است که هم‌زمان با استقرار ...
بیشتر
جریان هوا و پراکندگی آلاینده در یک خیابان باریک در شهر یزد، با استفاده از جفت‌کردن یک مدل دینامیک سیالات محاسباتی (مدل فلوئنت) با یک مدل میان‌مقیاس جوی (WRF) بررسی عددی شده است. مدل WRF از ساعت 8 صبح، 12 ژانویه 2015 برای 72 ساعت اجرا و مدل فلوئنت برای محاسبه میدان جریان در ساعت 9 صبح، 13 ژانویه 2015 با مدل WRF جفتشده است که هم‌زمان با استقرار یک پرفشار روی منطقه در این روز بوده است. برای درستی‌سنجی مدل فلوئنت از دادههای تونل باد و برای اعتبارسنجی مدل WRF از نتایج پژوهش مایو و همکاران (2013) و همچین داده هواشناسی استفاده شده است. مقایسه‌ی نتایج شبیهسازی مدلهای جفتشده نشان میدهد که برای تعیین الگوی پراکندگی آلاینده از منبع خطی نیاز به مدل CFD میباشد و این الگو نمی‌تواند به‌تنهایی از میدان باد مدل WRF به‌دست آید، چون این الگوها تحت تاثیر سرعت‌ها و جهت‌های مختلف باد محیط، اثر ساختمان‌ها بر یکدیگر، گردابه‌های مختلف و سایر عوامل می‌باشند. در این پژوهش در نرم‌افزار فلوئنت برای جریان از مدل دو گونه‌ای مخلوط و برای آشفتگی از مدل تلاطمی استفاده و اثر پارامتر هندسی مثل طولانی بودن خیابان و اثر پارامتر هواشناختی مانند تندی باد بررسی شده است. به‌طورکلی نتایج مطالعه نشان میدهد که جفت‌کردن این دو مدل یک ابزار مهم برای مطالعه و پیش‌بینی جریان شهری و پخش آلاینده در نواحی میباشد، که تعداد ساختمان‌ها زیاد است.
مقاله پژوهشی
احمد روشنی
دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1397، صفحه 25-38
چکیده
توزیع نابرابر بارش در نیمه جنوبی ایران از جمله عواملی است که می تواند در پراکنش منابع آب، کشاورزی و در نهایت نابرابری های اجتماعی- اقتصادی و عدالت اجتماعی اثر گذار باشد. ، تحلیل میزان واگرایی شار رطوبت از منابع رطوبتی در شرایط ترسالی و خشکسالی یکی از عوامل اثرگذار بر رخداد نابرابر بارش در این منطقه است. در این پژوهش از دادههای ...
بیشتر
توزیع نابرابر بارش در نیمه جنوبی ایران از جمله عواملی است که می تواند در پراکنش منابع آب، کشاورزی و در نهایت نابرابری های اجتماعی- اقتصادی و عدالت اجتماعی اثر گذار باشد. ، تحلیل میزان واگرایی شار رطوبت از منابع رطوبتی در شرایط ترسالی و خشکسالی یکی از عوامل اثرگذار بر رخداد نابرابر بارش در این منطقه است. در این پژوهش از دادههای بارش روزانه بیش از 300 ایستگاه، در دوره آماری 1981 لغایت 2010 (1360-1389) برای ماه های اکتبر تا می (مهر تا اردیبهشت) استفاده شده است. برای محاسبه وضعیت خشک با تر بودن هر ماه ازروش آماری متعامد تجربی (EOF) استفاده شده است. پس از تعیین ماههای خشک و تر، بررسی واگرایی شار رطوبت از منابع رطوبتی اطراف ایران بسوی منطقه مورد مطالعه گرتههای همدیدی دو ماه خشک و دو ماه تر انتخاب شده و سپس نقشههای شار رطوبت برای سه دوره زمانی و چهار لایه مختلف وردسپهر محاسبه شده است. به طور کلی در سالهای پرباران، سامانههای همدیدی مناسبی در نواحی شرقی و شمالشرقی و غرب شبهجزیره عربستان سبب میشود که رطوبت مناسبی از پهنه های آبی مزبور به سوی نواحی جنوبغربی و جنوبی ایران منتقل و بارشهای مناسبی را ایجاد نماید. این بارش ها از پراکنش فضایی مناسبی نیز برخوردار می باشند. بطوری که در زمان ترسالی دریایعرب و دریای عمان به طور میانگین در تمام لایهها با سهم حدود 77 درصد، بیشترین مقدار شار را به سوی منطقه مورد مطالعه گسیل داشته است. در زمان خشکسالی و بارشهای بسیار کم، شرایط مناسب همدیدی و جریانات مناسبی که بتواند رطوبت را از دریایعرب، دریای عمان و دریایسرخ به سوی نواحی جنوبغربی و جنوب ایران منتقل سازد، وجود نداشته و فقط تأثیر جریان های شکل گرفته از روی شرق مدیترانه به سوی نواحی مزبور دیده می شود که سبب تشدید نابرابری در توزیع بارش می گردد.
مقاله پژوهشی
مریم شفیعی؛ جواد بذرافشان؛ پرویز ایران نژاد
دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1397، صفحه 39-52
چکیده
این پژوهش با هدف ارزیابی نقش بارش در طی دورههای ترسالی و خشکسالی هواشناسی در بهبود خشک‌سالی‌های جریان رودخانه در حوضه کرخه در سالهای اخیر انجام شده است. برای این منظور، از مدل جفتشده آبشناسی-سطح زمین ALSIS-HBV استفاده شد. کاربست مدل مذکور در دورههای دستکارینشده (دورهای که سامانه فقط از عوامل طبیعی تأثیر میگیرد) ...
بیشتر
این پژوهش با هدف ارزیابی نقش بارش در طی دورههای ترسالی و خشکسالی هواشناسی در بهبود خشک‌سالی‌های جریان رودخانه در حوضه کرخه در سالهای اخیر انجام شده است. برای این منظور، از مدل جفتشده آبشناسی-سطح زمین ALSIS-HBV استفاده شد. کاربست مدل مذکور در دورههای دستکارینشده (دورهای که سامانه فقط از عوامل طبیعی تأثیر میگیرد) و دستکاریشده (سیستم از هر دو عامل انسانی و طبیعی تأثیر میگیرد) امکان دستیابی به هدف تعریف شده را فراهم خواهد نمود. برای پایش خشکسالی هواشناسی و آبشناسی از روش سطح آستانه متغیّر استفاده شد. یافتهها نشان میدهد تأخیر زمانی بین خشکسالی هواشناسی و جریان رودخانه در زیرحوضههای مختلف بین 15 تا 90 روز است. هرچه خشکسالی هواشناسی شدیدتر باشد و تداوم بیشتری داشته باشد، مدت زمان لازم برای بهبود خشکسالی جریان رودخانه بیشتر میشود. در دوره دستکارینشده، پاسخ جریان رودخانه به بیهنجاریهای بارش سریع است و خشکسالی جریان رودخانه با تأخیر زمانی 1 تا 3 ماهه بهبود پیدا میکند. روند بهبود جریان رودخانه در دوره دستکاریشده کند است و به‌ویژه در دهه اخیر این روند خیلی کندتر شده است. مقایسه نسبتهای P/Qobs (بارش به مقادیر مشاهداتی جریان رودخانه) و P/Qsim (بارش به مقادیر شبیهسازیشده جریان رودخانه) نشان میدهد با توجه به تغییرات جزئی P/Qsim، مدل جفتشده پاسخ جریان رودخانه به افتوخیزهای بارش را بهخوبی شبیهسازی کرده ولی در شرایط واقعی حوضه، بهعلت دخالت بشر در طبیعت این نسبت در دورههای دستکاریشده بیشتر شده است. نتایج بررسی بهبود خشکسالی جریان رودخانه برای دوره خشک شاخص 2013-2008 با سناریوهای مختلف افزایش بارش نشان میدهد در زیرحوضههای گاماسیاب، قرهسو و کل حوضه کرخه برای بهبود خشکسالی جریان رودخانه در جریانهای بیشینه باید بارش بیشتر از میانگین بلندمدت رخ دهد و نیاز به بارشهای حدی میباشد. افزایش میانگین دما و تبخیر از آبهای سطحی میتواند عامل موثری در بهبود نیافتن خشکسالی جریانهای بیشینه در سالهای مورد بررسی باشد.
مقاله پژوهشی
سید مصطفی طباطبائی؛ محمد ناظری تهرودی؛ مهدی دستورانی
دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1397، صفحه 53-64
چکیده
در این پژوهش به منظور ارزیابی عملکرد مدلهای شبیهسازی از چهار روش GP، ANN، BCSD و SVM استفاده شد. مدلسازی بر اساس دادههای بزرگ مقیاس مدلهای گردش عمومی جو و دمای میانگین روزانه ایستگاه سینوپتیک اهواز در دوره 2004-1971 انجام شد و ارزیابی هر مدل بر اساس معیارهای ضریب همبستگی و خطای مدلسازی بین دادههای مشاهداتی و ...
بیشتر
در این پژوهش به منظور ارزیابی عملکرد مدلهای شبیهسازی از چهار روش GP، ANN، BCSD و SVM استفاده شد. مدلسازی بر اساس دادههای بزرگ مقیاس مدلهای گردش عمومی جو و دمای میانگین روزانه ایستگاه سینوپتیک اهواز در دوره 2004-1971 انجام شد و ارزیابی هر مدل بر اساس معیارهای ضریب همبستگی و خطای مدلسازی بین دادههای مشاهداتی و شبیهسازی شده انجام گرفت. نتایج مدلسازی نشان داد که ضریب همبستگی بین دادههای مشاهداتی و شبیهسازی شده در روش SVM از سایر روشها بیشتر بوده و مقدار آن 9960/0 میباشد. ضریب همبستگی برای روش GP، ANN و BCSD به ترتیب برابر 9393/0 ، 9384/0 و 4936/0 میباشد. همچنین نتایج حاصل از ارزیابی خطای شبیهسازی با استفاده از معیارهای RMSE وNSE برای SVM به ترتیب 677/0 و 995/0 درجه سانتیگراد محاسبه شده است. به طور مشابه این مقادیر برای GP 644/1 و 969/0، ANN 657/1 و 968/0 و BCSD 174/6 و 661/0 درجه میباشد. بنابراین SVM در مدلسازی دمای میانگین نسبت به سایر روشها از عملکرد بهتری برخوردار است و مدلسازی دما به روش BCSD نسبت به سایر روشها از دقت کمتری برخوردار است. روش GP نسبت به ANN برتری ضعیفی دارد و پیشنهاد میشود برای ارزیابی عملکرد دقیقتر این دو مدل از دماهای حداقل و حداکثر استفاده شود.
مقاله پژوهشی
محمد ناظری تهرودی؛ مهدی امیرآبادی زاده؛ محمد جواد زینلی
دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1397، صفحه 65-76
چکیده
پیش‌بینی تغییرات آب و هوایی کره زمین با استفاده از مقادیر ثبت شده در دوره آماری حاضر نیازمند روشی دقیق بوده که بتوان نوسانات این تغییرات را بهخوبی شناسایی کرده و با الگوگیری از این تغییرات مقادیر پارامتر مورد نظر را برای سالها و یا دورههای آینده پیش‌بینی نمود. در این مطالعه شش مدل رگرسیون چند متغیره، ANN، SVR، ANFIS، SVM و GP جهت ریزمقیاس ...
بیشتر
پیش‌بینی تغییرات آب و هوایی کره زمین با استفاده از مقادیر ثبت شده در دوره آماری حاضر نیازمند روشی دقیق بوده که بتوان نوسانات این تغییرات را بهخوبی شناسایی کرده و با الگوگیری از این تغییرات مقادیر پارامتر مورد نظر را برای سالها و یا دورههای آینده پیش‌بینی نمود. در این مطالعه شش مدل رگرسیون چند متغیره، ANN، SVR، ANFIS، SVM و GP جهت ریزمقیاس نمایی مقادیر متوسط دمای روزانه ایستگاه همدیدی ارومیه با استفاده از 26 پارامتر پیش‌بینی کننده منتج از گزارش پنجم IPCC مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. مقادیر دمای متوسط روزانه ایستگاه مورد بررسی از تاریخ 12 مارس 1961 (29 اسفند 1384) تا تاریخ 20 دسامبر 2005 (29 آذر 1384) انتخاب گردید. در تمامی روشهای ذکر شده با استفاده از آزمون پیرسون از بین 26 پارامتر پیش‌بینی کننده ، 16 پارامتر که همبستگی بالایی با مقادیر دمای متوسط روزانه داشته انتخاب گردید. جهت بررسی مقادیر خطای ناشی از مدلسازی از سه معیار ضریب تبیین، مجذور میانگین مربعات خطا و معیار کارایی مدل استفاده شد. نتایج بررسی دقت و میزان خطای مدلها نشان داد که در بین مدلهای هوشمند GP، ANN، ANFIS و SVM، مدل برنامهریزی ژنتیک کمترین مقدار خطا را داشته و در بین مدلهای رگرسیونی (رگرسیون چندمتغیره و رگرسیون بردار پشتیبان) روش رگرسیون بردار پشتیبان، کمترین میزان خطا و بیشترین میزان دقت را در شبیهسازی مقادیر دمای روزانه ایستگاه همدیدی ارومیه داشته است. به طور کلی نتایج شبیهسازی مقادیر دما روزانه نشان دهنده دقیقتر بودن روشهای رگرسیونی نسبت به روشهای هوشمند میباشد. از آنجا که این مطالعه تنها با استفاده از دادههای ایستگاه همدیدی ارومیه انجام گرفته است، لذا نتایج حاصله تنها برای ایستگاه مذکور اعتبار داشته و با اطمینان نمیتوان نتایج را برای تمامی ایستگاهها تعمیم داد.
مقاله پژوهشی
زهرا راستگو؛ عباس رنجبر سعادت آبادی
دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1397، صفحه 77-96
چکیده
دراین پژوهش ابتدا با استفاده ازداده های بارندگی 8 ایستگاه هواشناسی طی یک دوره آماری 14 ساله (1393- 1380) و بکارگیری شاخص پایه صدک، حداقل مقدار باران در بارش های شدید و حدی به ترتیب 8/42 و 2 /84 میلیمتر تعیین گردید. از مجموع 612 روز بارانی، روزهایی که حداقل در 30 درصد ایستگاه های استان بارش شدید و یا حدی رخ داده است،13 روز تعیین شد که با در ...
بیشتر
دراین پژوهش ابتدا با استفاده ازداده های بارندگی 8 ایستگاه هواشناسی طی یک دوره آماری 14 ساله (1393- 1380) و بکارگیری شاخص پایه صدک، حداقل مقدار باران در بارش های شدید و حدی به ترتیب 8/42 و 2 /84 میلیمتر تعیین گردید. از مجموع 612 روز بارانی، روزهایی که حداقل در 30 درصد ایستگاه های استان بارش شدید و یا حدی رخ داده است،13 روز تعیین شد که با در نظرگرفتن پراکنش زمانی و مکانی بیشتر،4 مورد جهت بررسی همدیدی انتخاب شد.در ادامه دادههای بازتحلیلی شامل پارامترهای فشار سطح دریا، میدان باد، ارتفاع ژئوپتانسیل و .. در ترازهای مختلف فشاری از پایگاه داده ای NOAA استخراج و با استفاده از نرم افزار GRADS نقشه های همدیدی موردنظر ترسیم گردید. تحلیل نقشه ها نشان می دهد وقوع بارشهای شدید و حدّی در استان بوشهر، نتیجه استقرار یک سامانه بندالی از نوع رِکس یا اُمِگا در تراز میانی جو و سامانه کم فشار سودانی سطح زمین در جنوب غرب ایران می باشد. محدود شدن کم فشارسودانی درجنوب غرب ایران توسط دو مرکز پرفشار یکی ازروی شمال تا جنوب ایران ودیگری از روی اروپا تا شمال آفریقا، سبب ایجاد یک منطقه همگرایی قوی و در نتیجه صعود دینامیکی هوا و ریزش بارش حدّی درشمال خلیج فارس می شود. همچنین نتایج نشان می دهد که منابع ا صلی رطوبت این بارش‌ها دریای عرب، دریای عمان، دریای سرخ و خلیج فارس و گاهی مدیترانه می باشد.
