نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• هلاله فهیمی ¹
• عبدالله فرجی ²
• بهلول علیجانی ³

¹ دانشجوی دکتری اقلیم شناسی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه زنجان

² استادیار گروه اقلیم شناسی دانشگاه زنجان

³ گروه اقلیم شناسی، دانشگاه خوارزمی

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی نقش برهمکنش الگوهای گردشی حاره- برون حاره بر بارش‌های فرین- فراگیر ایران انجام گرفت. به این منظور 9 روز با بارش فرین- فراگیر ایران با معیار شاخص صدکی 95 و رخداد آن‌ها در 20 درصد ایستگاه‌ها و بیشتر طی دوره آماری 31 سال (1989-2019) بررسی شد. داده‌های جو بالای 9 روز انتخابی استخراج و بر اساس آن‌ها نقشه‌های سنوپتیکی ترسیم گردید. داده‌های مورداستفاده ERA5 هستند که در ترازهای زیرین (850 و 800 هکتوپاسکال) و میانی (700،600،500 هکتوپاسکال) استخراج شدند. نقشه‌های ارتفاع ژئوپتانسل و رودباد، نشان از نفوذ حاره‌ای عوامل دینامیکی برون حاره دارد که میزان نفوذ آن‌ها در ترازهای مختلف جو متفاوت است. برهمکنش الگوهای دو ناحیه دو عامل رخداد بارش یعنی رطوبت و ناپایداری جو بر روی ایران را فراهم کرده‌اند. نفوذ حاره‌ای‌ سردچال‌ها، ناوه غربی و رودباد جبهه قطبی و همسویی آن‌ها با مراکز پرارتفاع جنب‌حاره منجر به فرارفت رطوبت حاره به برون‌حاره می‌شوند. بر روی ایران به علت نفوذ سردچال‌ها، ناوه غربی و رودباد جبهه قطبی شرایط مناسب صعود و ناپایداری جو فراهم است که با ورود رطوبت حاره به ایران، بارش‌های فرین فراگیر رخ می‌-دهد.

کلمات کلیدی: الگوهای گردشی، مناطق حاره و برون حاره، برهمکنش الگوهای گردشی حاره- برون حاره، بارش فرین فراگیر، ایران.

کلیدواژه‌ها

• الگوهای گردشی
• مناطق حاره و برون حاره
• برهمکنش الگوهای گردشی حاره- برون حاره
• بارش فرین فراگیر
• ایران

موضوعات

• هواشناسی همدیدی