نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• برومند صلاحی ¹
• محمود بهروزی ²

¹ دانشگاه محقق اردبیلی

² دانشگاه ملایر

چکیده

در این پژوهش، وقوع تگرگ در شمال غرب ایران بر مبنای شاخص‌های ناپایداری تحلیل گردید. بدین منظور، کدهای هواشناسی مربوط به تگرگ (27، 87، 89، 96 و 99) در سال‌های 1995 تا 2018 استخراج و بهصورت آماری مورد بررسی قرار گرفت. برای الگوبندی تگرگ، از شاخص‌های ناپایداری نظیر CAPE، LI، KI، TTI، L.C.L، PW و SWEAT استفاده شد. برای روزهای وقوع تگرگ، شاخص‌های ناپایداری از نمودار اسکیوتی ایستگاه تبریز محاسبه گردیدند. سپس، با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی، روزهای وقوع تگرگ خوشهبندی شدند. در ادامه، یک روز نماینده از خوشه‌ی سوم انتخاب و بهصورت همدیدی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج خوشهبندی نشان داد رخدادهای تگرگ در سه الگو جای گرفتند. در الگوی اول، شاخص‌های ناپایداری ضعیف بوده و تگرگ در مقیاس همدیدی اتفاق افتاده است. الگوی دوم، شرایط ناپایداری در جو و رخداد تگرگ و صعود هوا در منطقه را نشان داد. در الگوی سوم، شاخص‌های ناپایداری شدت توفان تندری و رخداد تگرگ را نشان دادند. در این الگو، مقدار انرژی پتانسیل در دسترس همرفتی افزایش یافته که شناوری و صعود هوا را نشان می‌دهد. در روز نماینده الگوی سوم، تشکیل سردچال در تراز 500 هکتوپاسکال و وجود کمفشار در جنوب شرق ایران باعث ریزش تگرگ در شمال غرب ایران شده است.

کلیدواژه‌ها

• تگرگ
• شاخص‌های ناپایداری ترمودینامیک
• شمال غرب ایران
• تحلیل همدید

موضوعات

• هواشناسی همدیدی