نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زهرا شیرمحمدی علی اکبرخانی ¹
• سید فرهاد صابر علی ²
• حسین نستری نصرآبادی ²

¹ استادیار گروه مهندسی آب مجتمع آموزش عالی کشاورزی و دامپروری تربت جام، تربت جام، ایران

² استادیار گروه باغبانی، مجتمع آموزش عالی کشاورزی و دامپروری تربت‌جام

چکیده

هدف اصلی این مطالعه ارزیابی داده‌های بارش از محصولات اندازه‌گیری بارش جهانی (GPM) و مأموریت اندازه‌گیری باران گرمسیری (TRMM-3B42 V7) با داده‌های باران‌سنجی و مقایسه دو مدل کاربردی در ارزیابی مکانی این داده‌ها به‌منظور پهنه‌بندی بارش در آب‌وهوای نیمه‌خشک استان خراسان رضوی است. داده‌های بارش اندازه‌گیری شده از 13 ایستگاه سینوپتیک در استان خراسان رضوی برای مدت 2 سال، از ژانویه 2015 تا دسامبر 2016 جمع‌آوری‌شده و با داده‌های سالانه GPM و TRMM-3B42 V7 موجود مقایسه شده است. به‌منظور ارزیابی کارایی دو مدل وزن دهی معکوس فاصله (IDW) و کریجینگ برای پهنه‌بندی بارش سالیانه در این استان از روش‌های آماری مانند ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و میانگین خطا (ME) در نرم‌افزار GIS استفاده گردید. نتایج آنالیزهای آماری مقایسه دو روش با داده‌های تولیدات ماهواره‌ای نشان داد که در مقیاس سالانه نتایج شاخص‌های آماری داده‌های ماهواره TRMM به داده‌های ماهواره GPM نزدیک می‌باشد اما ماهواره TRMM داده‌های بارش را با ضریب همبستگی کمی بالاتر و بایاس نسبی کمتری نسبت به ماهواره GPM شبیه‌سازی می‌نماید. همچنین نتایج نشان داد که در هر سه داده بارش روش کریجینگ نسبت به روش وزن دهی معکوس فاصله میان یابی را با دقت بالاتری انجام می‌دهد. در هر دو روش میان یابی، پهنه‌بندی داده‌های GPM با خطای بسیار کمتری انجام گرفت. این مطالعه نشان داد که در میانگین بارش سالیانه هر دو تولیدات بارش ماهواره‌ای TRMMو GPM می‌تواند در برآورد بارش مورداستفاده قرار گیرد و به‌طور بالقوه می‌تواند یکی از منابع قابل‌اطمینان برای مدل‌سازی هیدرولوژیکی باشد.

کلیدواژه‌ها

• بارش
• پهنه‌بندی
• تولیدات ماهواره‌ای
• خراسان رضوی