شبیه‌سازی اثر تغییر اقلیم بر رواناب رودخانه تراز- هرکش، استان خوزستان، با استفاده از مجموعه داده NEX-GDDP و مدل بارش- رواناب IHACRES

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

2 گروه سنجش از دور و GIS، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

3 گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

یادگیری و اعمال روش‌های ریزمقیاس‌نمایی در مطالعات اقلیمی، در کنار به روزرسانی مداوم و فرمت خروجی نامناسب بیشتر روش‌ها و عدم دسترسی به داده‌های برخی ایستگاه‌های مشاهده‌ای وقت‌گیر و طاقت‌فرسا است. با این وجود ناسا با ارائه مجموعه داده جدید ریزمقیاس‌شده NEX-GDDP تحت سناریوهای مسیر غلظت معرف، با دو سناریوی RCP4.5 و RCP8.5، و وضوح مکانی 625 کیلومترمربع خروجی 21 مدل اقلیمی را تهیه و در دسترس قرار داده است. در این مقاله، ابتدا با استفاده از این مجموعه داده بارش، دمای حداقل و دمای حداکثر برای دوره پایه (1990-1961) و آتی (2050-2021) تحت سناریوهای RCP4.5 و RCP8.5 برای گستره لالی، استان خوزستان، به دست آمد. داده‌های به دست آمده با استفاده از داده‌های مشاهده‌ای صحت‌سنجی شدند که نتایج بیانگر مناسب بودن خروجی مدل‌های اقلیمی در شبیه‌سازی متغیرهای اقلیمی، بویژه دما، در گستره لالی می‌باشد. برای دوره پایه، دوره آتی با سناریوی RCP4.5 و دوره آتی با سناریوی RCP8.5 میانگین بارش به ترتیب 66/28، 41/27 و 27 میلیمتر در ماه و دمای میانگین به ترتیب 18/14، 98/15 و 31/16 درجه سانتیگراد خواهد بود. نتایج مدل بارش- رواناب بیانگر توانایی مناسب مدل IHACRES در شبیه‌سازی رودخانه تراز- هرکش با ضریب تعیین 6/0 و ضریب تعیین ماهیانه 9/0 برای دوره واسنجی و ضریب تعیین 51/0 برای دوره صحت‌سنجی، با در نظر گرفتن داده‌های مشاهده‌ای که فقط یک روز در ماه اندازه‌گیری شده‌اند، می‌باشد. آبدهی رودخانه تراز- هرکش برای دوره پایه، دوره آتی با سناریوی RCP4.5 و دوره آتی با سناریوی RCP8.5 به ترتیب 340، 304 و 295 لیتر در ثانیه خواهد بود.

کلیدواژه‌ها