نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسام الدین مهرفر ¹
• مسعود ترابی آزاد ²
• کامران لاری ²
• عباسعلی بیدختی ³

¹ گروه فیزیک دریا، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

² دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران

³ موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران

چکیده

جریان‌های ساحلی خلیج‌فارس با تفکیک‌پذیری افقی طول و عرض جغرافیایی 2 دقیقه و تعداد 10 لایه‌ عمودی سیگما، با استفاده از مدل عددی کوهیرنس شبیه‌سازی شد. خطوط ساحلی خلیج فارس و عمق آن بر اساس داده های ETOPO2 و داده‌های جوی برگرفته از سایت NOAA به مدل اعمال شد. جهت صحت‌سنجی نتایج شبیه سازی مدل، میدان شوری در زمستان و تابستان از سطح تا عمق 15 متری استخراج و با نتایج رینولدز(1993) مقایسه شد. نتایج شبیه‌سازی نشان داد که نفوذ آب سطحی اقیانوس‌هند به خلیج‌فارس از ژانویه تا ژوئن به تدریج افزایش می‌یابد و در ژوئن به بیشترین مقدار می‌رسد. پس‌از آن در جولای و آگوست شروع به کاهش می‌‌کند. متناسب با نفوذ شار شوری، به ویژه در بخش سواحل ایران، سرعت جریان‌ها نیز افزایش می‌یابد. سرعت جریان‌ها از ژانویه تا مارچ کم‌ و از‌ می، شروع به افزایش می‌کند. این روند تا ژوئن و جولای ادامه داشته و سپس در آگوست شروع به کم‌شدن می‌کند. نتایج مدل نشان داد که جریان به سمت جنوب‌شرق در طول سواحل کویت و عربستان سعودی در بهار و تابستان قوی‌تر از دیگر فصل‌ها است. این جریان در زمستان به دلیل ترموهالاین و جریان های ناشی‌از باد کاملاً تضعیف می‌شود. نتایج شبیه‌سازی، سه پیچک چرخندی در ماه سپتامبر، به قطر حدوداً 100 کیلومتر را نشان داد که که با تصاویر سنجنده مودیس و سایت داده های ماهواره ای آویسو مطابقت خوبی دارد. پیچک‌های تشکیل شده تمام ستون آب را در برمی‌گیرند. پیچک‌های کاملاً‌گسترش‌یافته در ماه‌های تابستان تشکیل می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

• شبیه سازی عددی
• جریان ساحلی
• خلیج فارس
• مدل کوهیرنس
• نفوذ آب اقیانوس هند